door Jan Schrijver (foto's door Louise Melchers)

Louise en ik gingen vanmiddag mee met één van de negen 'Schie Tours' die je kon maken in het kader van culturele manifestatie 'Zie de Schie'. Wij kozen de tour getiteld 'Wonen op de Schie'. "Hoe is het om te wonen op het water? Schiedamkenner Cilia Batenburg en haar schippersbroer Bas nemen je mee naar bijzondere zeilschepen in het centrum van Schiedam", zo luidde de aankondiging. We vertrokken vanaf startpunt Lange Haven 75, de woning van Mart en Ine Elderkamp. 

Op de Taanbrug hield de groep stil. Cilia en Bas wezen op verschillende schepen die je van daaruit kunt zien en vertelden wat voor type historische zeilschepen er zijn. In grove lijnen komt het erop neer dat de tien historische zeilschepen die je in de Lange of Korte Haven ziet liggen veelal een tjalk of een klipper zijn. Beide soort schepen zijn rond van onderen en steken niet diep in het water (de Nederlandse binnenwateren waren immers niet diep) en beide soort schepen hebben zwaarden aan de zijkant. Als de diepte van het water het toelaat, kunnen de zwaarden 'uit' en gaan dan zo'n 2,5 meter onder het schip. De zwaarden zorgen voor stabilisatie en voor het voorwaarts doen varen van het schip. Groot verschil is dat een tjalk rond is van voren en achteren, een klipper daarentegen rank en scherp. Aan de voet van de Taanbrug aan de kant van de oneven huisnummers ligt de Alter Vision II, een klipper uit 1894. Aan de andere kant van de haven ligt de in 1899 gebouwde Hoop op Welvaart, een tjalk. We gaan op bezoek bij Jan en Jeannette (zie foto boven het artikel) die met hun dochter op de Hoop op Welvaart wonen.

Het is er knus binnen. We mogen vragen stellen. Een heel praktische vraag komt van een kind. "Al die leuke beeldjes die aan de zijkant van het woongedeelte staan, vallen die om bij het varen?", vraagt het jochie. "Als we gaan varen, doen we alle spulletjes die los staan in plastic dozen met deksels erop en zetten we ze zo neer dat er niets kapot gaat", antwoordt Jeannette. Een deelnemer vraagt hoe het was om te verkassen van een huis naar een boot? Op zo'n boot heb je minder berguimte. "Ik had er geen moeite mee; opruimen was zo gebeurd, de kringloopwinkel was goed voor wat we niet meer nodig hadden", zegt Jan. "Ik had daar toch meer moeite mee", zegt Jeannette. "Zo ben ik een verwoed legpuzzelaar en had een flink aantal echte Jan van Haasteren puzzels. Dat deed me toch wel wat om die weg te moeten doen." Jan: "Ze zeggen wel, met het dichtgooien van een deur, gaan er ook nieuwe deuren open, zo is het wel."

Jan en Jeannette hebben geen cent spijt van hun overstap van huis naar schip. "Het geeft zo'n gevoel van vrijheid. Als we op vakantie gaan om te varen, nemen we ons eigen huis mee. Dat is heerlijk en toch krijgen we zodra we hier wegvaren een vakantiegevoel", zegt Jeannette. Jan: "Ook is het geweldig om het weer te kunnen beleven. Als het wat harder gaat waaien, voel je dat aan het deinen van het schip. Als het regent, hoor je dat intenser dan in een huis."

Waarom hebben Jan en Jeannette voor Schiedam als nieuwe woonplaats gekozen? "Omdat we hier een ligplaats konden krijgen. Vooral met een woonadres erbij, zijn ligplaatsen erg schaars. Zo simpel is het", zegt Jan. Het adres van Jan en Jeannette is 58AB. Hoe zit dat? "AB is de afkorting van Aan Boord." Weer wat geleerd dus. Jan: "Ja, het leidt wel eens tot verwarring. We hebben al dagen een defecte wasmachine op de kade staan. Het bedrijf dat die op moet halen, kan het adres blijkbaar niet vinden."

Daarna kijken we ook binnen in de uit 1896 daterende klipper van Bas, 'Vrijheid' genaamd. Het schip ligt tegenover het Jenevermuseum. Deze boot is (in tegenstelling tot de tjalk Hoop op Welvaart) langer dan 20 meter. Dat betekent méér woonruimte. Wel brengt de lengte met zich mee dat het schip om de zes jaar een Europese technische keuring moet ondergaan. Dat kost ruim 6000 euro. "Goedkoop wonen is het niet op een schip; dit is bijvoorbeeld een extra kostenpost. Maar ik begrijp wel dat het nodig is. Probleem is dat er een gebrek is aan keurend personeel met voldoende verstand van zaken als het bijvoorbeeld om de kwaliteit van het rondhout gaat ofwel van de mast", zegt Bas. Hij kan het weten; Bas is molenmaker en dus zeer goed thuis in ambachtelijke houtbewerking. Cilia, die vaak meegaat op zeiltochten met de 'Vrijheid', zegt: "Het is niet zelden dat we in havens liggen en dat Bas door collegaschippers geraadpleegd wordt, of hij even wil kijken naar wat houtwerk."  Bas: "Ja ik moet dan 'prikken' in het hout, om te weten hoe het met de kern gesteld is. Je kunt het bijvoorbeeld zien aan de pulp die er dan uitkomt, soms ruik je het ook dat het niet goed zit."

Vijf historische zeilschepen uit Schiedam gaan van 23 tot en met 27 oktober meedoen aan de Bietentocht, een zeilwedstrijd in Zeeland. Voor de eerste maal gaat Bas meedoen met de 'Vrijheid' en zus Cilia is dan ook van de partij. Vorig jaar voeren Bas en Cilia mee met de 'Pieternella', een klipper die nog iets langer is dan 'Vrijheid'. Het team wist een prijs in de wacht te slepen. "Prachtig om te zien voor toeschouwers is dat de schepen door paarden naar Steenbergen getrokken worden, 'gejaagd' zoals dat vroeger heette", zegt Bas. Op zondag 23 oktober a.s. kun je dat zien. 

Ons volgende bezoekadres in deze Schie Tour is de 'Pieternella'. Deze klipper ligt vanaf het Jenevermuseum gezien iets voorbij de Appelmarktbrug. Paulien en Nisse wonen op dit schip met hun drie kinderen. Het is het grootste schip dat we op deze tour bezoeken. Nadat we een scheepsbitter en bitterkoekje hebben genuttigd in de roef van het schip, dalen we achterwaarts van een trapje af de machinekamer in.

Via de machinekamer bereiken we de woonkamer en zien we een zee van ruimte. De 'ohs' en 'ahs' zijn niet van de lucht bij de deelnemers, die allemaal vinden dat wonen op een schip heel riant kan zijn. We krijgen ook de ruime slaapkamers te zien en de luxe badkamer met een prachtig houten ligbad. En dan te bedenken dat dit drijvende appartement binnenkort weer voor de prijzen zal gaan op de Zeeuwse wateren.

Hierna brengen we als 'extra'tje' nog een kort bezoek aan de 'Sofia', een kleiner formaat klipper die in de Korte Haven ligt.



We vonden het zeer de moeite waard om deze Schie Tour te maken, een kijkje binnen te krijgen en te horen wat er allemaal bij komt kijken om op het water in Schiedam te kunnen wonen. Dat de historische schepen extra glans geven aan de havens in Schiedam, voor de inwoners van Schiedam én de toeristen die de stad komen bezoeken, dat is klip en klaar.