Als bezoeker stap je in een dromerig landschap van vallende groene boomblaadjes, die als bij een zomerbriesje door de lucht dwarrelen. Langzaam veranderen ze in vurige herfstbladeren, sneeuwvlokken en dwarrelende bloesemblaadjes. Het is oogstrelend mooi, werkt betoverend, sust je bijna tot rust. Maar net als je denkt op te gaan in de ‘natuur’, trekt een soundscape je terug naar de (virtuele) realiteit. Mul bewerkte teksten uit Hollywoodfilms die de bezoeker existentiële vragen voorlegt over wie je bent en wil zijn. Het werk stelt daarmee ook vragen over wie wij zijn, in een digitaliserende wereld.

​Dialogen in een virtueel landschap
​Geert Mul creëert in zijn werk virtuele landschappen, die vaak kleurrijk en poëtisch zijn, maar ook vragen stellen over wie wij als mens zijn in een snel digitaliserende wereld. Daarbij combineert hij verschillende media en technologieën. ‘Reflecties in een virtuele natuur’ (Queries in Algorithmic Landscapes) is daar een prachtig voorbeeld van. Mul ontwikkelde een artificieel natuurlandschap waarin de seizoenen passeren, met vallende bladeren, sneeuwvlokken en regenstormen. Dit landschap vormt echter slechts het virtuele 'decor' voor de mens die de installatie binnenstapt. Een soundscape van tekstfragmenten uit verschillende Hollywoodfilms zet de aandacht van de bezoeker op scherp te midden van de dromerigheid van de virtuele natuur. Mul putte hiervoor uit een enorme database voor ondertitels van Hollywoodfilms. Hij mixte deze tot mijmerende, filosofisch klinkende dialogen tussen virtuele personages die zichzelf hardop de vraag stellen wie ze zijn en wie de ander is. Zo behandelt het werk op een poëtische manier vraagstukken over identiteit en onze relatie met 'de ander' in een wereld die steeds meer wordt beïnvloed door A.I. in plaats van door zintuiglijke en subjectieve ervaringen. 

Geert Mul: “In mijn werk wil ik de scheidslijnen tussen mens, technologie en natuur bevragen en onderzoeken. Dit lijken voor veel mensen wellicht duidelijk gescheiden ‘entiteiten’. Maar in deze digitale tijd worden die grenzen daartussen juist steeds meer fluïde. Dit is een boeiend filosofisch gegeven, dat gezien de dringende klimaatcrisis ook letterlijk van levensbelang is. We moeten leren herkennen hoe technologie onze relatie met de natuur beïnvloedt. En net als de personages in mijn installatie, elke keer opnieuw reflecteren op wie we zijn in de wederzijdse relatie tot natuur en technologie.” 

Directeur Anne de Haij: “Met ‘Reflecties in een virtuele natuur’ (Queries in Algorithmic Landscapes) tonen we niet alleen een indringend kunstwerk, maar we besteden ook aandacht aan een maatschappelijk urgent thema. De wereld digitaliseert in zo’n rap tempo, dat we er soms niet bij stilstaan hoe snel bijvoorbeeld artificiële intelligentie ons leven en samenleven beïnvloedt. Juist omdat het ‘geruisloos’ en onomkeerbaar ons leven binnendringt, is het waardevol als kunstenaars ons daarvan op een poëtische manier bewust maken.” ​

Invloed van A.I. en digitalisering
​Reflecties in een virtuele natuur’ (Queries in Algorithmic Landscapes) is in 2018 ontwikkeld voor het Amsterdam Light Festival, en werd toen geprojecteerd op het Eye Filmmuseum. Daarna is het werk te zien geweest in Brutus Rotterdam (2022) en De Omstand Arnhem (2023). Niet eerder was het werk in een museum te zien. In 2022 verdiepte Stedelijk Museum Schiedam zich in de tentoonstelling Bit by Bit in de vraag in welke mate digitalisering onze ervaring van het landschap beïnvloedt en verandert. De toepassing van A.I. in verschillende maatschappelijke domeinen maakt dit thema nu urgenter dan ooit. Het museum is Mul sinds zijn solotentoonstelling in 2016 blijven volgen, en vroeg de kunstenaar daarom om dit immersieve werk te presenteren in een van de intieme zolderruimtes van het museum. 

Over Geert Mul
​Geert Mul (1965) woont en werkt in Rotterdam. Hij is een pionier op het gebied van digitale kunst en de poëtische verkenning op het snijvlak van kunst en technologie. Halverwege de jaren negentig werd Mul een van de eerste VJ's in de alternatieve technoscène. Deze evenementen groeiden uit tot interactieve audiovisuele omgevingen, kunstwerken in opdracht en installaties, die werden tentoongesteld in onder andere de openbare ruimte, musea en festivals. Na 25 jaar artistieke praktijk is het onderzoeken en bevragen van de scheidslijnen tussen mens, technologie en natuur de rode draad geworden. In 2016 bracht Stedelijk Museum Schiedam Muls eerste museale solotentoonstelling met de titel Match Maker. Ter gelegenheid daarvan verwierf het museum ook drie werken van Mul voor de collectie.

Beelden
Geert Mul. Reflecties in een virtuele natuur (Queries in Algorithmic Landscapes), 2021, image courtesy of the artist.