Het project ¨Zie de Schie¨, lieve mensen wil de waterloop aan welks oevers wij wonen, zij wil die in het groot zien. Dat is prijzenswaardig. Schiedammers hebben over het algemeen een te lage dunk van hun stad en alles wat je daarin kunt aantreffen. Eigenlijk zijn wij opgevoed met de gedachte dat het allemaal maar een beetje middelmaat is. ¨Echt op zijn Schiedams¨, placht mijn moeder te zeggen, als wij met het gezin een openbare feestelijkheid bezochten die tegenviel.

Het zijn juist buitenstaanders die de schoonheid en de kracht van Schiedam zien. Dat valt
bijvoorbeeld sterk op aan de nieuwkomers die hier een huis kochten toen de prijzen nog laag waren. Voor hen is Schiedam een openbaring. Geen wonder: een pop-up restaurant in de Sodafabriek trok nauwelijks klanten uit Rotterdam. Tot ze vanaf het Marconiplein een bus lieten rijden naar een geheime locatie. Vanaf dat moment liep het storm. Onbekend maakt onbemind en geboren Schiedammers doen te weinig aan promotie van hun stad.

¨Zie de Schie¨ wil in dit opzicht graag deel uitmaken van een kentering. Het project zoekt niet de middelmaat maar de top. Dat blijkt uit de opvatting die de deelnemers over de Schie hebben. Die is echter niet groot maar overspannen. Alle Schiedammers weten wat de Schie is. Die komt ergens uit de buurt van Overschie aankabbelen en stroomt vervolgens in enigszins versmalde vorm tegenover het Proveniershuis de oude stad in. Aan de ene kant raken de achtergevels van huizen op de Boterstraat de waterkant, aan de andere kun je wandelen op een lage kade. Tijdens de wederopbouwwoede is de Schie in twee stukken gebroken door een nieuwe en nogal hoge Ooievaarsbrug, die het oude exemplaar verving.

Daarna, lieve mensen, daarna loopt de Schie dood bij het Zakkendragershuisje. Het is
niet anders. Het Project Zie de Schie telt echter de Lange, de Buiten- en de Voorhaven op bij de Schie. Daar zijn historisch gezien wel wat argumenten voor aan te voeren want deze havens vormen een in de middeleeuwen met schop en kruiwagen gefatsoeneerde arm van de Schie maar sindsdien zijn zij in de harten en hoofden van de stadgenoten een eigen leven gaan leiden. Zij maken van de Schie geen deel meer uit maar zijn losgescheurd. Ze hebben een eigen identiteit. In deze dagen van diversiteit verdient deze identiteit juist bescherming.

Het groot aanpakken betekent niet de Schie groter maken dan zij in werkelijkheid is. Nee: je moet haar nemen zoals ze is en daarin de grootsheid ontdekken. Zonder Schie geen Schiedam. Dat staat als een paal boven water. Zonder Londen geen Theems. En daar zien we de contouren van de juiste aanpak. Wij moeten het durven de Schie in te delen bij rivieren van formaat, rivieren die een stad tekenen. Ik herinner me nog dat ik ooit eens rundvlees zat te eten aan de oevers van de Tapajós, bij Santarém. Men vertelde mij waarom er in de stad zoveel ongehuwde moeders woonden. In de Tapajós zwemmen rivierdolfijnen. Als die een mooi meisje zien, komen zij haar ´s-nachts opzoeken in de gedaante van een onweerstaanbare jongeman. Voor zonsondergang keren zij terug naar de rivier en dat meisje ziet ze nooit meer terug. Daarom kun je als jonge vrouw beter niet langs die rivier gaan wandelen.

Of neem Egypte, dat U allemaal kent als het geschenk van de Nijl. Zo is Bangladesh een
geschenk van een hoop rivieren waaronder de Sadarghat, terwijl Deventer noch Diepenheim zonder hun Schipbeek zouden kunnen. Nu dreigt een noodlottige valkuil. Namelijk als we zeggen: de Schie is onze Nijl, of onze Tapajós. Dat is net zulke onzin als Manhattan aan de Maas of de Erasmus Universiteit is het Harvard van Nederland.

Zelfvertrouwen hebben we nodig: Manhattan is het Rotterdam aan de Hudson, Harvard is de Erasmus Universiteit van Boston. De Nijl is de Schie van Kairo. De Tapajós is de Schie van Santarém. De Sadarghat is de Schie van Dakha. Ik zet met opzet Bangladesh in deze trits. Ik ken Dakha. Ik heb diep respect voor de manier waarop de miljoenen inwoners weten te overleven en daarbij hun trots en eigenwaarde behouden. Daar kunnen we veel van leren. Wat dat betreft past óns bescheidenheid.

Toch: de Hudson is de Schie van New York
Op dat niveau moeten wij leren denken.

Tekst: door Han van der Horst
Foto: Han van der Horst (foto door Louise Melchers)

Hier lees je ons verslag van het Schie Café: 'Ik ben Schiedammer en ontleen mijn identiteit aan de Schie'