door Suzanne Klüver

Als kunsthistoricus die zich heeft gespecialiseerd in Aziatische kunst krijg ik veel vragen over prenten: “Zijn ze echt?”, “is dit oud?”, “is dit nog iets waard?”. Soms leidt dit tot een echte zoektocht, want de wereld van de Japanse prent is er een op zichzelf. Er zijn specialisten over heel de wereld die er onderzoek naar doen en boeken over schrijven. Maar ik vind vooral de kleurenpracht en het ambacht van de prentdrukkunst iets geweldigs om naar te kijken. Want je moet bedenken dat er voor elke kleur een apart blok moet worden gesneden die weer precies moet worden afgedrukt op hetzelfde papier. Een enorm precies karwei.

Op een van mijn zoektochten bij een Nederlands veilinghuis stuitte ik op wel een hele stoere prent. Het gaat om de strijdlustige Tomoe Gozen (巴 御前), een Japanse vrouwelijke militair uit vermoedelijk de twaalfde eeuw. Op de afbeelding zien we haar in een kleurrijk harnas gezeten op een paard. Een samoeraistrijder komt op haar afgereden. Haar paard steigert, maar ze is klaar voor de strijd. Het verhaal van Tomoe Gozen heeft deels een mythisch karakter, maar in Japan bestonden in de middeleeuwen wel zeker vrouwen die zich hadden gespecialiseerd in de krijgskunst. En het verhaal van onze vrouwelijke krijger was populair onder prentkunstenaars in de 19de eeuw. 

De kunstenaar van deze prent is Adachi Ginkō (安達 吟光), die actief was in de periode 1870 – 1908. Deze kunstenaar maakte veel series van verschillende prenten die samen een verhaal vertellen. Zo ook onze prent, want de afbeelding van Tomoe Gozen is onderdeel van het album dat ‘Spiegel van beroemde vrouwen uit de oude en moderne tijd’ heet. Haar korte verhaal is geschreven in het blok rechts onderin.

Verder zien we allemaal Japanse karakters die onder meer de naam van de kunstenaar, de naam van het album, de bloksnijder en de naam van de uitgever weergeven. Allemaal onderdelen die heel belangrijk zijn als het gaat om de echtheid of de waarde van een prent, want in veel gevallen zijn de randen met deze Japanse teksten afgeknipt om het stuk beter te laten passen in een lijst. Ook de kleur van de prent is heel belangrijk als het gaat om de waarde. Heel veel Japanse prenten zijn namelijk verkleurd door de jaren heen, omdat ze in het licht hebben gehangen. Ze zijn daarom minder interessant voor verzamelaars.

Omdat ik veel vragen over prenten krijg, heb ik dus nog wel een paar adviezen: hang Japanse prenten niet in het zonlicht en gebruik een goed UV-werend glas in de lijst. Het beste is nog om de Japanse prent niet te lang op te hangen, maar regelmatig te wisselen. En knip een prent (en dat geldt eigenlijk voor elk kunstwerk) nooit in een ander formaat. Laat alle randen er gewoon aanzitten. Het is nog beter om het stuk te vouwen. En is een stuk te groot of vind je de randen niet mooi, koop dan een grotere lijst of gebruik een passe-partout. Het behoud van een kunstwerk, zorgt immers ook vaak voor behoud van de waarde.

Een prent in redelijke staat is op veilingen vaak al te vinden voor een startprijs van vijftig euro. Dat betekent wel dat er andere mensen mee kunnen bieden en dat er nog veilingkosten bijkomen. De prijs kan dan hoger uitvallen. En natuurlijk zijn er prenten van beroemde Japanse makers die veel meer geld opleveren. Inmiddels is deze prent van Adachi Ginkō al verkocht, maar zou vandaag de dag beginnen bij een startprijs tussen de tachtig en honderd euro. 

Over de auteur
De auteur van deze column is Suzanne Klüver. Zij is kunsthistoricus en eigenaar van Lijstenatelier Suzanne Klüver aan de Hoogstraat 94 in Schiedam.