SCHIEDAM - Normaal heb je van eind mei tot half juli de meeste last van de eikenprocessierupsen. Dit jaar kunnen we er - door het koude voorjaar - langer deze zomer last van hebben. Natuurfotograaf Ad Bakker maakte foto's van deze en andere voor mens en dier overlast gevende rupsen, maar ook van rupsen die er iets van weg hebben, maar die onschadelijk zijn.
door Ad Bakker (tekst en foto's)
De altijd irritante eikenprocessierupsen zijn in de zomer weer op pad en zorgen elk jaar weer voor problemen. Want de rups heeft zo rond de 700.000 brandharen die bij het minste geringste loslaten. Ook kan deze rups als hij bedreigd wordt deze haren afschieten. Deze haartjes zijn met het blote oog niet te zien en hebben weerhaakjes om zich vast te zetten in de huid van mens en dier. De losse haartjes zitten ook in de nesten die tussen de bladeren als spinrag gesponnen worden tussen de eikenbladeren en of de takjes (op de foto hierboven zie je ze in hun nest). De rupsen hebben hun naam gekregen omdat ze, net als bij een processie van de rooms-katholieke kerk, achterelkaar lopen.
Dit jaar zullen de rupsen zich pas in de maand juli gaan verpoppen, omdat alles wat later op gang komt dit jaar door het koude voorjaar en begint de ellende eigenlijk nu pas. Als dan later de (nacht)vlinders uitvliegen, die ik overigens niet echt mooi vind, zitten er nog steeds brandharen in de nesten die zeker tot september voor overlast kunnen zorgen omdat de wind deze verspreidt. En wat de meeste mensen zich niet realiseren is dat deze haartjes over een afstand van honderd meter nog voor ellende kunnen zorgen.
Normaal zijn de rupsen vanaf mei tot medio juli actief. Nu gaat dit zeker tot en met augustus gebeuren. Dus probeer zo goed als dat mogelijk is bij deze nesten uit de buurt te blijven. Ook de lege nesten kunnen nog jaren voor overlast zorgen als het spinrag stuk gaat en de wind weer vat op de haartjes krijgt. Denk daar niet te lichtvaardig over want deze haartjes kunnen akelige allergische reacties geven bij mens en dier.
Meestal krijgt men jeuk en tranende ogen. Nog even een tip voor als je jeuk hebt. Probeer niet te krabben want dat maakt het alleen nog maar erger. Neem dan een stuk plakband of een ander goed klevende tape en probeer daarmee de (onzichtbare) haartjes te verwijderen op de plekken waar het jeukt. Heb je jeukende en tranende ogen probeer dan met lauw water de ogen te spoelen. Het kan wel twee weken duren voordat de klachten echt verdwenen zijn.
Bij ernstige klachten zoals braken, koorts en als de ogen/tong en of lippen steeds dikker worden of je krijgt het benauwd, bel dan altijd direct de huisarts of de huisartsenpost. Want dit zou kunnen duiden op anafylaxie. Dat is een zeer ernstige acute allergische reactie. Voor iemand die daar erg gevoelig voor is, zou dit de dood kunnen betekenen als er geen medische hulp wordt ingeroepen.
Een andere soort rups heeft nog meer brandharen en kan eveneens tot ernstige huidirritatie en allergische reacties leiden. Deze soort werd enkele jaren geleden nog niet in ons land waargenomen, maar heeft inmiddels zijn intrede gedaan, ook in Schiedam. Ik heb het over de dennenprocessierups. Die zie je op de foto hieronder.
Om de verwarring nog wat groter te maken, is het feit dat er ook rupsennesten zijn te vinden die totaal ongevaarlijk zijn voor mens en dier en zelfs voor de bosjes of bomen waar ze in zitten. Dit zijn de nesten van de stippelmotten die sterk lijken op die van de eikenprocessierupsen. Die zie je op de foto hieronder.
Deze zie je vanaf mei overal in de bosjes en ook in eikenbomen. Deze kunnen soms hele bosjes inpakken met de zijden draden die ze spinnen ter bescherming tegen vogels en roofwespen. Deze rupsen zijn geel/groen met stippen op hun lichaam. Ook al zijn ze onschadelijk, er wordt soms toch voor gekozen om ze te verwijderen. Omdat het geen mooi gezicht is al die ingepakte bosjes. Alleen moet je wel goed uitkijken naar het bestrijdingsmiddel dat je gebruikt omdat deze middelen veelal schadelijker zijn dan die nesten zelf. Er zijn verschillende soorten stippelmotten waarvan ik het motje best mooi vind.
N.B. Het artikel is gewijzigd t.o.v. de eerste versie. Een lezer wees ons erop - waarvoor onze dank - dat één van de foto's niet de eikenprocessierups maar de dennenprocessierups betreft. Deze werd tot voor enkele jaren geleden in ons land niet waargenomen, maar sinds 2019 zijn er steeds meer waarnemingen.
Foto's door Ad Bakker, de eerste foto betreft de eikenprocessierups, de tweede de dennenprocessierups, de derde en vierde foto de stippelmot(rups)
In de fotogalerij hieronder zie je nog enkele foto's van de eikenprocessierupsen. Deze zijn alle in de heemtuin van het Beatrixpark gemaakt, evenals de foto geheel boven het artikel