door Jan Schrijver

Afgelopen zaterdagmiddag werd in het Stedelijk Museum Schiedam, bijna 56 jaar na de happening die toen alle kranten haalde, de expositie Yayoi Kusama, De Nederlandse jaren 1965 - 1970 geopend. "Stunt in Stedelijk Museum, 'blote' happening van de schilderes Yayoi" kopte De Schiedammer (lokale krant van het Parool). "Raadslid protesteerde tegen levend naakt in Schiedam, 't heeft met kunst niets te maken", zo kopte Het Vrije Volk naar aanleiding van raadsvragen van Gerard Verhulsdonk, VVD-fractievoorzitter en toen dé bonbonmaker van de Hoogstraat, die er overigens zelf niet bij was. Niemand van de toeschouwers, onder wie museumdirecteur Paalman en de wethouder van cultuur mevrouw De Graaff durfde tijdens de happening in te grijpen, zo lezen wij verder in Het Vrije Volk. 


Anne de Haij

De huidige museumdirecteur, Anne de Haij, wees er zaterdagmiddag tijdens haar openingsspeech nog maar eens fijntjes op dat wijlen Hans Paalman in 1967 op het matje geroepen was door de gemeente. Dat was geenszins in verwijtende zin, maar juist om er lof voor uit te spreken dat je als museum en als museumdirecteur het randje durft op te zoeken, ja, er overheen durft te gaan. "Ook wij willen nu een plaats zijn waar dingen gebeuren die aanzetten tot denken, waarover mensen met elkaar napraten."

'Narcissus Garden' van Yayoi Kusama

Zij kreeg bijval van burgemeester Jules Bijl die in zijn speech zei: "Kunst moet een beetje schuren, net als de pers scherp moet zijn. Kunst & cultuur, de pers, die buigen op hun eigen wijze maatschappelijke ontwikkelingen bij. De happening in 1967 speelde overigens in een tijd dat in het historisch stadsgebied achter het museum krakers zich verzetten tegen alle voorgenomen nieuwbouw." Achter het museum ligt nu de Nieuwe Buurt, en dat is niet bepaald een geslaagd voorbeeld geworden van stadsvernieuwing, zo liet de vorige 'bouw'-wethouder Fahid Minhas zich al eens ontvallen. 

"Beetje oude koek..., kreeg ik van sommigen te horen over het werk van Yayoi Kusama", zo merkte Anne de Haij in haar speech op. "Nou, nee dus! Haar activiteit als kunstenaar heeft alles te maken met seksuele emancipatie, en dat is nu, in een tijd van verpreutsing, niet minder actueel dan toen. En als we het over haar werk hebben, het spreekt wereldwijd nog altijd een bijzonder groot publiek aan. Velen weten niet dat zij een belangrijk deel van haar werk, in de vijf jaar dat zij in ons land verbleef, maakte. Het was bepaald geen sinecure om dertig van haar werken naar Schiedam te halen, en daarbij spreek ik ook mijn grote dank uit aan de verschillende bruikleengevers. Kusama kan er helaas niet persoonlijk bij aanwezig zijn, maar toch kunnen we stellen: Kusama is terug in Schiedam. We schrijven vandaag echt een stuk museumgeschiedenis."

Na het officiële gedeelte zaterdagmiddag bezochten de genodigden, waarvan sommigen een zilveren of gouden 'polka dot' op hun kleding gespeld hadden gekregen, de tentoonstelling. In de kapel serveerde het museum groene cocktails met in elk een opvallende groene bal. De koek die ruimschoots geserveerd werd, was cake met felroze polkadots, zoals op de foto boven het artikel te zien is. Ook Diet Wiegman, een van Schiedams bekendste kunstenaars, liet zich de cake goed smaken. Hij had er in 1967 graag bij geweest, maar was het tot zijn spijt niet. Wiegman: "Extra mooi dus, dat iedereen die het toen gemist heeft, er alsnog iets van mee kan krijgen."

Foto: op de eerste rij v.l.n.r. Caroline de Westenholz, Helen Westgeest, burgemeester Jules Bijl en ambassadeur van Japan Hiroshi Minami en zijn echtgenote (Caroline de Westenholz en Helen Westgeest zijn twee van de vijf auteurs van het ter gelegenheid van de expositie uitgegeven boek)