De stukken zijn afkomstig van Marinus Sluijters, die op 10 november 1944 is opgepakt bij de Schiedamse razzia. Het betreft een ‘Vorläufiger Fremdenpass’, een ‘Arbeitskarte’, een ‘Medical clearance certificate’ en een informatiefoldertje ‘Welkom in Nederland’. Ze hebben niet allemaal met de Tweede Wereldoorlog te maken, het vijfde document is een rapportboekje van de Ambachtsschool.

Het Gemeentearchief Schiedam doet onderzoek naar Schiedammers die zijn opgepakt tijdens de razzia van november 1944. Meer instanties zijn er druk mee bezig. Het Nationaal Archief heeft de collectie ‘Arbeidsinzet’ van het Rode Kruis gedigitaliseerd en doorzoekbaar gemaakt. Daardoor is het een stuk makkelijker om na te gaan hoeveel Schiedammers zijn opgepakt om in Duitsland gedwongen te gaan werken. In de collectie arbeidsinzet van het Nationaal Archief zijn geen treffers op Sluijters gevonden.

Kaarten en folder Uit de stukken is heel wat af te leiden: de documenten toonden de identiteit aan van Marinus Sluijters uit Schiedam, geboren op 22 juli 1904. Uit de ‘Arbeitskarte’ blijkt dat hij als ‘Bauhilfsarbeiter’ (bouwvakker) naar Pirna is gestuurd, een stad nabij Dresden in het oosten van Duitsland. Geen veilige plek, aan het eind van de oorlog was het treinstation een doel voor bombardementen, en ook Dresden is zwaar gebombardeerd. Er staat niet wat voor werk hij daar moest doen.

Het meest interessant - al was het maar door de pasfoto- is wel het Duitse paspoort voor buitenlanders, de ‘Vorläufiger Fremdenpass’. Zo krijgen we letterlijk een beeld van de Schiedammer. De pas is op 24 november 1944 in Dresden afgegeven. Deze documenten zal Sluijters vast verplicht bij zich hebben moeten dragen. Als beroep staat er Maler, schilder. De paspoorthouder staat beschreven als groot, met een ovaal gezicht, blauwe ogen, met grijs gevlekt haar, en bij bijzonderheden ‘een litteken in de nek’.

Het ‘medical clearance certificate / A.E.F. D.P. Registration Record’ toont dat Sluijters op 15 juni 1945 een medische inspectie heeft gehad in visitatiepost Enschede. Hij moet dus al snel na de bevrijding van Nederland terug zijn gekomen. Er staat op dat hij gehuwd is, en als laatste Nederlandse adres op de Thomas à Kempisstraat 42-A woonde. Dat de kaart in het Engels is toont wel dat de machtsverhoudingen waren veranderd. De afkorting A.E.F. staat voor Allied Expeditionary Forces, de geallieerden onder leiding van de Verenigde Staten.

De Schiedammer is dan wel terug in zijn thuisland, de folder waarschuwt de teruggekeerde Nederlanders voor enthousiasme. “Er is weinig eten en er zijn weinig vervoermiddelen, de wegen zijn stuk en het woningvraagstuk is beangstigend.” Hartelijk welkom! De folder is afkomstig van het Hoofd dienst der repatrieering, Grensvak II in Overijssel. Daar zal Sluijters dus geïnspecteerd zijn en op adem zijn gekomen voor er vervoer naar Schiedam was geregeld.

Het schoolrapport van de Ambachtsschool is een vreemde eend in de bijt. Behalve dat het aantoont dat de jonge Sluijters van 1917 tot 1920 nette cijfers haalde en al vroeg voor het schildersvak koos, is er geen verband met de bezettingstijd. Wel sluit het mooi aan bij een klassenfoto in de Schiedamse beeldbank, waarop de kleine Marinus is te herkennen in de eerste klas van de Ambachtsschool.

Eigen collectie
Uit de persoonskaart van de burgerlijke stand blijkt dat Marinus en zijn echtgenote Gerarda de Bruin (dochter van Schiedams gemeenteraadslid A. de Bruin) vier minderjarige dochters hadden toen hij naar Duitsland moest. Veel gezinnen bij wie de kostwinnaar weg was moesten een beroep doen op de armenzorg. Marinus Sluijters is in 1971 in Schiedam overleden.

Oud Rozenburg
Mevrouw Hetty Ouwendijk bood de stukken aan. Deze waren jaren geleden aangeboden aan de heer G. Boertje, de toenmalige voorzitter van de Historische Vereniging Oud Rozenburg. Er is niet meer van bekend behalve dat aangetroffen waren in een voormalige pastorie in Rozenburg. Hoe of waarom zijn waren ze opgeborgen of verstopt is ook niet bekend. Mocht iemand aanvullende informatie hebben dan is die zeer welkom.

Fotobijschriften
Boven: De gevonden en aangeboden documenten.
Onder: Pasfoto van Schiedammer Marinus Sluijters in een Duits ‘vreemdelingenpaspoort’.

Het Gemeentearchief Schiedam is digitaal te bezoeken via de website www.archief.schiedam.nl. Het gemeentearchief bewaart informatie over Schiedam en  Schiedammers van 1286 tot gisteren en stelt deze gratis beschikbaar.