door Jan Schrijver (foto's door Louise Melchers)

'Stipendium Schiedams Water' wordt georganiseerd door het Cultureel Forum Schiedam (CFS). In 2020 vond de eerste editie plaats. Voor de nu gehouden derde editie had een dertigtal fotografen zich kandidaat gesteld. De jury bestaat uit Anne de Haij (directeur Stedelijk Museum Schiedam); Rebecca Simons (fotografie curator en docent aan de Willem de Kooning Academie) en Reyn van der Lugt (kunstverzamelaar en voormalig directeur Groninger Museum). Het drietal juryleden koos uit de longlist van dertig fotografen drie fotografen die het stipendium kregen, een soort 'toelage' waarmee het drietal in de gelegenheid werd gesteld de opdracht uit te voeren 'de sociale transitie van de stad zichtbaar te maken'. De opdracht is – behalve dat genoemd thema moet worden aangehouden – verder vrij van vorm. De drie fotografen mogen naar eigen inzicht een fotografisch verhaal maken over veranderingen die zij waarnemen in de stad.

Hoe de winnaars van het stipendium - Julia Gat, Florian Braakman en Bram Petraeus - dat gedaan hebben, is tot en met 5 maart 2023 te zien in de Stadsgalerij van het Stedelijk Museum Schiedam. Julia Gat (Israël, 1997) woont en werkt in Rotterdam en Marseille. Florian Braakman (Nederland, 1988) studeerde in 2013 af aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag, afdeling fotografie. Hij woont in Delfshaven. Bram Petraeus (Nederland, 1987) studeerde Fotonica in Ede. Hij woont in Amsterdam en werkt als fotojournalist onder meer voor NRC Handelsblad en dagblad Trouw. Zo maakte hij vandaag de foto van Gert-Jan Segers voor het NRC-artikel over het opstappen van de CU-leider. Hij won reeds tweemaal De Zilveren Camera. 

"Het mooie is dat zij - fotografen die nog nooit in Schiedam geweest zijn - ons Schiedam en de Schiedammers met andere ogen laten zien. Zij zijn nieuwkomers die onze ogen openen, ze laten ons dingen zien waaraan we in ons dagelijks leven voorbijgaan zonder ze echt op te merken. Je ziet hun reflectie op Schiedam en Schiedammers. Bezoekers van de tentoonstelling leren niet alleen het werk van de drie fotografen kennen, maar ze leren ook Schiedam en de Schiedammers beter kennen. Daarom past deze expositie zo goed in onze nieuwe Stadsgalerij", zei museumdirecteur Anne de Haij. CFS-bestuurslid Maarten Mulder merkte in zijn speech op dat het in 1961 door de bekende kunstverzamelaar Piet Sanders opgerichte CFS wel eens eerder activiteiten in het museum heeft ontplooid, maar dat er nu voor het eerst in samenwerking met het museum een tentoonstelling is georganiseerd. Na de woorden van De Haij en Sanders, stelde CFS-bestuurslid Annemarie Souer de drie fotografen aan het publiek door middel van een mini-interview voor. 

Annemarie Souer interviewt Florian Braakman, geheel links Maarten Mulder

Florian Braakman is vooral gaan struinen door Schiedam, zegt hij. Zo is hij ooit met fotografie begonnen en zo gaat hij in een vrije opdracht als deze graag te werk. Als struinend komt hij in contact met mensen. Als hij ze beter leert kennen, komt hij in verbinding, ontstaat er een vertrouwensband en kan hij een beter portret maken. Tijdens zijn tocht door Schiedam - zeven dagen lang zwierf hij met zijn camera door onze stad - vereeuwigde hij niet alleen mensen, maar ook de gevels van historische gebouwen, wat heeft zich daar in al die eeuwen immers afgespeeld? Al werkende krijg je honger, als je dan gaat eten, leg je de gerechten ook vast. Van het een komt het ander, want na zijn bezoek aan het ramenrestaurant aan de Parkweg, maakte hij een prachtige foto van een moeder en kind. Die zie je op groot formaat. Het is werken zonder echt plan wat ik deed, maar zo te werken levert mij altijd heel veel plezier op.

Julia Gat vindt Schiedam een fijne kleine stad, een comfortabele cocon. Zij legde contacten via kinderen, in eerste instantie met als ingang contacten van bestuursleden van het CFS, maar als een olievlek breidde het aantal kinderen dat ze in korte tijd leerde kennen zich organisch uit. Kinderen zijn de toekomt en via hen kun je een stad in transitie leren kennen. Ze fotografeerde kinderen tot en met 14 jaar oud in of om het huis. Hieronder zie je een voorbeeld van een geëxposeerde foto met ervoor de geportretteerde zusjes Elise en Leonoor, die vanmiddag bij de opening aanwezig waren.

Bram Petraeus werkt normaal vooral als fotojournalist. Voor deze opdracht - die hij en de andere twee fotografen van de zomer hebben uitgevoerd - heeft hij meer dan gebruikelijk naar vormen en kleuren gekeken, zegt hij, het werk voor deze expositie is meer poëtisch van aard.

Zijn werkgebied was Nieuwland, een fijne plek, een wijk met een warme uitstraling. We zien een prachtige foto, die ons aan betonstructuren doen denken, maar toch met warme gele kleuren, bij een muur, zie we net een handje uitsteken. Een kinderhand is het. "Nee, niet geposeerd", zegt Bram. Een andere foto die ons opvalt is een toren in de steigers, ingepakt in groenblauw plastic, surrealistisch welhaast, 'een beetje Christo', horen we iemand zeggen. Gewoon een kerktoren in de steigers en plastic, maar de lichtval was prachtig, zegt Bram. Hij was er op het juiste moment, en hij zag het.



De fotografen hebben voordat ze van de zomer aan de slag gingen door middel van een etentje met mensen van het CFS met elkaar kennisgemaakt, maar geenszins afgestemd hoe zij hun opdrachten gingen invullen. "Op voorhand was eigenlijk wel duidelijk dat ons werk van elkaar verschilt, dus afstemmen om tot variatie te komen was absoluut niet nodig. We zijn gewoon los van elkaar ons gang gegaan",  vertelt Bram Petraeus ons tot slot. 

Foto boven het artikel: v.l.n.r. Reyn van der Lugt, Anne de Haij, Bram Petraeus, Florian Braakman, Julia Gat en Rebecca Simons