SCHIEDAM - Na het succes van zijn show Flip Noorman zingt Leonard Cohen is hij nu terug met zijn zware stem en geweldige liedteksten. Hij zingt Tom Waits in het Nederlands, en hoe? Er mogen geen beeld- of geluidsopnames gemaakt worden, dus het is een For One Night Only ervaring. Maak kennis met Flip Noorman en het werk van Tom Waits in dit interview en kom op vrijdag 17 maart naar Het Wennekerpand in Schiedam.
Waar komt de liefde voor Tom Waits vandaan?
“In mijn voorstelling heb ik er twee verhalen over. Het eerste verhaal is eigenlijk dat ik als
tiener fan was van punk en een van mijn favoriete labels Epitaph bracht een verzamel-cd uit
genaamd Punk o’ rama 4. Tom Waits was net naar het label gegaan om meer artistieke
vrijheid te krijgen en op de cd stond dus ineens zijn nummer Big In Japan en dat vond ik een
fantastisch nummer. Toen bleek mijn vader in zijn kast alles van Tom Waits te hebben en
heb ik Waits helemaal grijs gedraaid. Ik heb het vast wel eerder gehoord, maar er is een
verschil tussen het zelf ontdekken van muziek of het verplicht moeten luisteren van je vader.
Het andere verhaal is dat ik in een kerkkoor heb gezongen in Breda. Ik werd een keer door
mijn dirigent terug naar huis gebracht. Hij was een hele grote man, maar reed in een hele
kleine wagen en superhard. Ik zat ongemakkelijk in de auto en hij merkte dat. Toen zette hij
de radio aan en op de radio was Silent Night van Tom Waits te horen. Hij begon keihard mee
te zingen en wilde dat ik ook mee ging zingen. We werden aangehouden voor alcoholcontrole en heeft hij de test kapot geblazen terwijl op de achtergrond nog steeds Tom Waits klonk. Dat moment is mij altijd bijgebleven.”
Hoe heb je ervoor gezorgd dat je het werk van Tom Waits in ere houdt met het maken
van deze muziek?
“In principe wilde ik het heel graag vertalen, ik ben geen hertaler. Ik vind het juist heel fijn dat
wanneer ik een tekstschrijver heel erg bewonder, ik dat werk dan kan vertalen, maar ik
probeer wel zo dicht mogelijk bij de originele tekst te blijven. Daar probeer ik zo veel mogelijk mee te stoeien. In de vertalingen doe ik er op die manier eer aan door het echt te vertalen en de boodschap van diegene die het maakt in ere proberen te houden. Muzikaal doe ik het door heel erg de geest van iemand proberen te snappen. Er zit een soort vervreemding in het werk van Waits en rare instrumenten, dus die probeer ik ook echt te gebruiken!”
Wat vond je het meest uitdagend aan het vertalen van de teksten?
“Het vertalen is eigenlijk een beetje op iemands kinderen passen. Je hebt heel veel
verschillende soorten. Het ene nummer komt je veel makkelijker aanwaaien en het andere
niet. Er zitten veel verschillen in. Er zijn nummers ook niet gelukt. Ik wilde heel graag Hell
Broke Luce vertalen, Luce is hier de bijnaam van een Amerikaanse soldaat die na de Irak-oorlog zelfmoord heeft gepleegd. Het lied is gebaseerd op zijn afscheidsbrief. De titel kwam ik gewoon niet uit om diegene misschien Los te noemen, Hel brak Los. Dit nummer heb ik
gelaten. De woordspeling kwam in het Nederlands te slecht over.”
Kan je het proces beschrijven tijdens het schrijven?
“Het concrete proces is eigenlijk heel simpel. Ik ga zitten en ik vertaal het totdat het helemaal vertaald is. Dat kan een paar uur duren. Dit is de eerste versie. Het kan heel slecht zijn of ik kan er al dichtbij zitten. Dan laat ik het even rusten en ga ik het finetunen en zoeken waar de laatste problemen zitten. Als ik erachter wil komen waar de problemen zitten ga ik
wandelingen maken met de problemen die in mijn hoofd zitten. Bij Waits waren de refreinen
lastig om te vertalen.”
Wat vond je het meest uitdagend aan het vertalen van de teksten?
“Bij Waltzing Matilda is het iets moeilijker maar ook mooier omdat Mathilda ook Amerikaanse straattaal is voor zwerven. Matilda is dus een rugzak (soldaten rugzak). Als je ermee walst dan heb je een soort zwerversbestaan. Hierdoor heeft deze titel een veel dieper bestaan. Ik kwam daar ook niet uit in het Nederlands, Matilda heeft een bijklank die in het Nederlands niet werkt. Dus je moet naar iets heel anders op zoek gaan wat wel een soort van zwerversbijklank heeft of je moet Matilda loslaten. Ik heb het maar gewoon simpel gehouden en er Dansen met Matilda van gemaakt. Wat voor mij wel nog die diepere betekenis heeft. Ik heb het zo gedaan dat ik vind dat in het Nederlands een Matilda een rugzak is waarmee je kan gaan walsen. Het is een heel bekend nummer dus kon het niet uit de show laten.”
Hoe maak je een keuze uit alle nummers?
“Ik ken alle nummers heel goed en mijn broertje heeft ook veel invloed gehad. Zo heb je
bijvoorbeeld het nummer Chocolade Jezus dat ik altijd een beetje minder vond. Toen heb ik
hem een keertje live gespeeld en dat beviel iedereen heel erg. Daardoor ben ik ook wel een
beetje gecharmeerd geraakt van het nummer. Zo zitten er heel veel van mijn persoonlijke
voorkeuren in of nummers die ik heel graag wilde vertalen. Het is een overzicht van zijn carrière dus heb ik nummers van alle albums gekozen.”
Kan je vertellen wat de kijker kan verwachten tijdens de voorstelling?
“Het is een voorstelling met twee lange sets waarin ik de verhalenverteller Tom Waits centraal zet omlijst door ongeveer 21 songs. De verhalenverteller zie ik een beetje als de kromme boom Tom Waits zelf. Daar bedoel ik mee dat zijn kinderen ooit aan hem vroegen: ‘Papa waarom ben je niet zoals alle andere vaders?’ Zijn antwoord: ‘Er was een kromme en rechte boom en de rechte boom maakte de kromme boom altijd belachelijk omdat hij zo krom en gebogen was. Op een dag kwamen de houthakkers en zeiden hak alleen maar de rechte boom om en laat de rest maar staan. De kromme boom staat dus nog en wordt steeds vreemder.’ Dat is het beeld waarop ik mijn show ben gaan maken.”
Kaarten voor Flip Noorman Zingt Tom Waits (in het Nederlands) zijn te reserveren via
theateraandeschie.nl
Lees ook dit artikel op De Vlaardinger, door Peter Joore: Flip Noorman zingt Tom Waits in het Nederlands
Foto: Flip Noorman zingt Tom Waits (foto door Jaap Reedijk)
(infotorial)