In het raadsvoorstel schrijft het GroenLinks-raadslid: “Door het gebruik van oude en inefficiënte apparatuur kan het energieverbruik van een huishouden aanzienlijk toenemen, wat leidt tot hogere energiekosten en een grotere belasting van het milieu. Door te investeren in nieuwe en energiezuinige witgoedapparatuur kunnen huishoudens hun energieverbruik verminderen en zo hun energierekening verlagen. GroenLinks Schiedam stelt voor om de witgoedregeling te verduurzamen, om daarmee huishoudens met een laag inkomen te ondersteunen bij de aanschaf van energiezuinige apparaten.”

“De verduurzaamde witgoedregeling is een gerichte aanpak van energiearmoede. Schiedammers met een laag inkomen besparen met een energiezuiniger apparaat op hun energierekening. Zo’n energiezuinig apparaat kan, afhankelijk van de leeftijd van het exemplaar dat wordt vervangen, een huishouden jaarlijks zo’n 110 euro schelen op de energierekening. Daardoor blijft meer geld over voor andere belangrijke uitgaven. Ook helpt de regeling om te verduurzamen voor de mensen die dat niet zo snel kunnen, juist omdat ze een laag inkomen hebben.”

Na indiening van een initiatiefvoorstel heeft het college van burgemeester en wethouders vier weken de tijd om een reactie te geven. Na die vier weken wordt het voorstel geagendeerd voor de eerstvolgende raadsvergadering. De verwachting is daarom dat het initiatiefvoorstel van Kilickaya geagendeerd zal worden voor de raadsvergadering van 30 mei, aldus GroenLinks.

Verduurzaming als middel tegen energiearmoede

Nederland behoort tot de rijkste landen van Europa. Desondanks is er in Nederland ook armoede. Uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat eenoudergezinnen, mensen met een niet-westerse achtergrond, bijstandsontvangers en alleenstaanden onder de 65 jaar een grote kans op ernstige armoede hebben. De armoede uit zich onder meer in (zeer) beperkte financiële middelen, sociale uitsluiting, gezondheidsproblematiek en beperkte toegang tot onderwijs. Het landelijk gemiddelde arme inwoners is 5,7 procent. Schiedam kent 8,9 procent arme inwoners, blijkt uit onderzoek van het SCP.

Een probleem wat sterk verweven is met algemene armoede is energiearmoede. Mensen die in energiearmoede leven zijn mensen die te maken hebben met een laag inkomen in combinatie met een hoge energierekening. Volgens een rapport van TNO, die een studie heeft gedaan naar de actuele inschatting van energiearmoede op nationaal en lokaal niveau, zijn er naar schatting 90 duizend energiearme huishoudens bijgekomen tussen 2020 en 2022. Het totaal aantal huishoudens dat energiearm is, komt naar schatting uit op 602 duizend. Om de energiekosten laag te houden hebben verschillende gemeenten besloten om bestaande witgoedregelingen te verduurzamen. Huishoudens met een laag inkomen kunnen hun oude koelkast, koel-vriescombinatie of wasmachine omruilen voor een zuiniger apparaat. Een prima regeling die ook een uitkomst zou zijn voor Schiedammers met een laag inkomen.

Energiearmoede is een ernstig probleem waar veel Schiedammers mee te maken hebben. Het gaat om Schiedammers die zich geen goede toegang tot energie kunnen veroorloven, zoals elektriciteit en gas, en daardoor kampen met hoge energierekeningen en ongemakken in huis. Schiedammers met een laag inkomen hebben daardoor moeite om hun energierekeningen te betalen. Het probleem is vaak onzichtbaar, maar heeft wel degelijk een grote impact op de gezondheid, het welzijn en de financiële stabiliteit van de betrokkenen.

In Schiedam wonen meer dan 80.000 mensen, waarvan een aanzienlijk deel in een situatie van energiearmoede verkeert. Dat betekent dat zij moeten kiezen tussen het betalen van huur, zorgverzekering of voedsel, en het betalen van de energierekening. Bovendien hebben zij vaak te maken met een slechte isolatie van de woning, wat leidt tot koude en tochtige kamers, en ongezonde lucht en vochtigheid in huis. Een goed voorbeeld hiervan is de Staatsliedenbuurt, maar ook andere buurten en wijken ondervinden deze problemen. Het is belangrijk dat er meer aandacht komt voor energiearmoede in Schiedam en dat er actie wordt ondernomen om dit probleem aan te pakken.

Door het gebruik van oude en inefficiënte apparatuur kan het energieverbruik van een huishouden aanzienlijk toenemen, wat leidt tot hogere energiekosten en een grotere belasting van het milieu. Door te investeren in nieuwe en energiezuinige witgoedapparatuur kunnen huishoudens hun energieverbruik verminderen en zo hun energierekening verlagen. GroenLinks Schiedam stelt voor om de witgoedregeling te verduurzamen, om daarmee huishoudens met een laag inkomen te ondersteunen bij de aanschaf van energiezuinige apparaten.

De verduurzaamde witgoedregeling is een gerichte aanpak van energiearmoede. Schiedammers met een laag inkomen besparen met een energiezuiniger apparaat op hun energierekening. Zo’n energiezuinig apparaat kan, afhankelijk van de leeftijd van het exemplaar dat wordt vervangen, een huishouden jaarlijks zo’n 110 euro schelen op de energierekening. Daardoor blijft meer geld over voor andere belangrijke uitgaven. Ook helpt de regeling om te verduurzamen voor de mensen die dat niet zo snel kunnen, juist omdat ze een laag inkomen hebben.

De verduurzaming van de witgoedregeling is bedoeld om huishoudens met een laag inkomen te helpen bij de aanschaf van energiezuinige apparaten zoals wasmachines, koelkasten en koel-vriescombinaties. Dit kan ook op lange termijn helpen om de energierekeningen te verlagen en bij te dragen aan het verminderen van de CO2-uitstoot. De witgoedregeling wordt aangeboden aan huishoudens met een inkomen tot 120 procent van het sociaal minimum. Zij komen in aanmerking voor een voucher van maximaal 500 euro.

Oude witgoedapparaten zoals een koelkast of vriezer verbruiken vaak veel energie. Nieuwe exemplaren met een goed energielabel zijn een stuk zuiniger en dragen daarmee bij aan een lagere energierekening en een beter milieu. Daarom willen de witgoedregeling verduurzamen en energieslurpers vervangen door energiezuinige witgoedapparatuur. Met kleine maatregelen brengen we de sneeuwbal van energiebesparing aan het rollen. Huishoudens met een laag inkomen kunnen hun oude koelkast, koel-vriescombinatie of wasmachine omruilen voor een zuiniger apparaat.

Het voorstel is om in 2023 een grote slag te slaan én om ook structureel aandacht te blijven houden voor het probleem van energieslurpend oud witgoed. Daarom wordt aan het college gevraagd om de regeling op te nemen in de aanpassing van het armoedebeleid.

Het is belangrijk dat de gemeente Schiedam niet alleen de witgoedregeling aanbiedt, maar ook meer investeert in educatie en bewustwording over energiebesparing en isolatie. Dit kan helpen om huishoudens te helpen begrijpen hoe ze energie kunnen besparen en hoe ze hun huis energiezuiniger kunnen maken. Dit kan ook leiden tot een grotere vraag naar energiezuinige apparaten en isolatiemateriaal, waardoor de kosten en daarmee de energiearmoede uiteindelijk nog verder kunnen dalen.

Serkan Kilickaya

Gemeenteraadslid GroenLinks Schiedam

INITIATIEFVOORSTEL

Onderwerp: Aanpak energiearmoede via verduurzaming witgoedregeling

Aan de voorzitter van de gemeenteraad,

Inleiding Nederland behoort tot de rijkste landen van Europa. Desondanks is er in Nederland ook armoede. Uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat eenoudergezinnen, mensen met een niet-westerse achtergrond, bijstandsontvangers en alleenstaanden onder de 65 jaar een grote kans op ernstige armoede hebben. De armoede uit zich onder meer in (zeer) beperkte financiële middelen, sociale uitsluiting, gezondheidsproblematiek en beperkte toegang tot onderwijs. Het landelijk gemiddelde arme inwoners is 5,7 procent. Schiedam kent 8,9 procent1 arme inwoners, blijkt uit onderzoek van het SCP.

Een probleem wat sterk verweven is met algemene armoede is energiearmoede. Mensen die in energiearmoede leven zijn mensen die te maken hebben met een laag inkomen in combinatie met een hoge energierekening. Volgens een rapport van TNO, die een studie heeft gedaan naar de actuele inschatting van energiearmoede2 op nationaal en lokaal niveau, zijn er naar schatting 90 duizend energiearme huishoudens bijgekomen tussen 2020 en 2022. Het totaal aantal huishoudens dat energiearm is, komt naar schatting uit op 602 duizend. Om de energiekosten laag te houden hebben verschillende gemeenten besloten om bestaande witgoedregelingen te verduurzamen. Huishoudens met een laag inkomen kunnen hun oude koelkast, koel-vriescombinatie of wasmachine omruilen voor een zuiniger apparaat. Een prima regeling die ook een uitkomst zou zijn voor Schiedammers met een laag inkomen.

Probleemstelling

In Schiedam mag niemand als gevolg van armoede langs de kant komen te staan. Veel Schiedammers leven in energiearmoede. Zij hebben een laag inkomen in combinatie met een hoge energierekening. Inwoners van Schiedam mogen rekenen op een actieve gemeente die helpt in het kader van het terugdringen van de energiekosten en daardoor een stap zetten om uit de (energie)armoede te komen.

Beoogde maatschappelijke effecten

De verduurzaamde witgoedregeling is een gerichte aanpak van energiearmoede. Schiedammers met een laag inkomen besparen met een energiezuiniger apparaat op hun energierekening. Zo’n energiezuinig apparaat kan, afhankelijk van de leeftijd van het exemplaar dat wordt vervangen, een huishouden jaarlijks zo’n 110 euro schelen op de energierekening. Daardoor blijft meer geld over voor andere belangrijke uitgaven. Ook helpt de regeling om te verduurzamen voor de mensen die dat niet zo snel kunnen, juist omdat ze een laag inkomen hebben.

Wijze van aanpak/oplossingsrichting

Oude witgoedapparaten zoals een koelkast of vriezer verbruiken vaak veel energie. Nieuwe exemplaren met een goed energielabel zijn een stuk zuiniger en dragen daarmee bij aan een lagere energierekening en een beter milieu. Daarom willen de witgoedregeling verduurzamen en energieslurpers vervangen door energiezuinige witgoedapparatuur. Met kleine maatregelen brengen we de sneeuwbal van energiebesparing aan het rollen. Huishoudens met een laag inkomen kunnen hun oude koelkast, koel-vriescombinatie of wasmachine omruilen voor een zuiniger apparaat.

Schiedammers die een inkomen hebben tot 120 procent van het bestaansminimum, hebben recht op de verduurzaamde witgoedregeling, een eenmalige gift, en werkt als volgt:

· Diegene die bekend is bij de gemeente en gezien het inkomen in aanmerking komt voor de regeling, krijgt automatisch bericht. Anderen dienen via een eenvoudig formulier een aanvraag in.

· Stroomopwaarts geeft een waardebon. De waardebon is voor het vervangen van koelkast, koel-vriescombinatie of wasmachine ouder dan 10 jaar. Een energiezuiniger apparaat zorgt voor lagere energiekosten, bij apparaten van 10 jaar en ouder is de energiewinst het grootst.

· We werken vanuit vertrouwen. De gemeenten/Stroomopwaarts en witgoedleveranciers gaan niet controleren of een apparaat daadwerkelijk 10 jaar oud is.

· De waarde van de voucher wordt 500 euro.

· Het oude apparaat wordt afgevoerd door de leverancier, die daarbij moet voldoen aan de afvoerrichtlijnen. Het energieslurpende witgoed wordt gerecycled en komt dus niet terug op de markt.

· Als men een duurder apparaat wil aanschaffen of meerdere apparaten wil omruilen, dan moet het verschil zelf bijbetaald worden.

· De waardebon of restwaarde ervan is niet inwisselbaar voor geld.

De gemeente maakt bij voorkeur afspraken met Schiedamse leveranciers van het witgoed, waardoor er drie vliegen in één klap geslagen worden: de lokale ondernemers worden gesteund. Pas als dat niet mogelijk is moet men naar leveranciers buiten de stad gaan kijken.

In 2023 maken we een eerste grote slag, in de jaren erna is het dan een kwestie van ‘bijhouden’.

Financiën Om een precieze inschatting te maken van de benodigde financiën moet duidelijk worden hoeveel huishoudens in aanmerking zullen komen voor de regeling. Vanuit de collegebrief ‘Terugkoppeling uit de gemeenschappelijke regelingen en deelnemingen’ (23UIT00761) van 22 februari 2023 weten we dat er ruwweg 5000 huishoudens in Schiedam de energietoeslag 2022 toegekend hebben gekregen. Van die 5000 huishoudens zullen waarschijnlijk niet alle huishoudens een witgoedapparaat ouder dan 10 jaar hebben. Dekking voor het eerste jaar kan gevonden worden in het toewijzen van een deel van het rekeningresultaat of vanuit de reserve sociaal domein. De vele malen kleinere structurele lasten zien we graag opgenomen in het vernieuwde armoedebeleid.

Overige effecten

De verduurzaamde witgoedregeling is een stap richting verduurzaming. De regeling helpt huishoudens met een laag inkomen in het besparen op hun energierekening. Ook zal het de lokale economie ten goede komen, als afspraken gemaakt kunnen worden met Schiedamse leveranciers van witgoed.

Uitvoering (planning)

De uitvoering bestaat uit twee fases:

Verkenning

· In kaart brengen hoeveel Schiedamse huishoudens in aanmerking komen voor de regeling;

· In overleg treden met andere gemeenten, die al eerder de witgoedregeling hebben verduurzaamd om kennis te nemen van de benodigdheden om de witgoedregeling uit te kunnen voeren;

· De resultaten van de inventarisatie en het overleg onder respectievelijk a. en b. op zo kort mogelijk termijn met de raad te delen.

Organisatie

· Met de ondernemers en partners in de stad en Stroomopwaarts samen een plan van aanpak maken om te kunnen starten met de witgoedregeling;

· De gemeenten Vlaardingen en Maassluis op de hoogte stellen van dit initiatief en waar mogelijk aan te laten sluiten;

· Deze resultaten op korte termijn met de raad te delen waarop door de raad een go or no go wordt gegeven

Naam indiener

Serkan Kilickaya