door Jan Willem de Boer (videoreportage) en Guus van de Water (foto's)

De Werkgroep Historische Bebouwing beoordeelt de restauraties, of deze in aanmerking komen voor een schildje van de Historische Vereniging Schiedam. Deze werkgroep bestaat uit Aad Verbeek, Guus van de Water en Rikkert Wijk. Zij schreven een documentatie over het gebouw en de restauratie en een motivatie van de toekennning van het ereschildje. Documentatie en motivatie lees je hieronder.

Het gaat om twee gebouwen aan de Lorentzlaan waarvoor WoonPlus afgelopen zaterdag het schildje kreeg. De twee in 1948 en ‘49 gebouwde bouwblokken langs de Lorentzlaan bestonden oorspronkelijk uit 72 portiek-etage woningen en 8 winkels, ontworpen door het Schiedamse Architectenbureau Spruyt en Den Butter. Dit bureau heeft tot de jaren ‘60 veel woningbouwprojecten in Schiedam ontworpen, onder meer de Grensflat en de winkelgalerij en woningen langs de Nolenslaan. De Lorentzlaan is een belangrijkste doorgaande verbindingsweg naar de Fransenlaan in Rotterdam.

Doordat er direct na de oorlog een gebrek was aan veel bouwmaterialen, met name staal voor gewapend beton, werden de portiek-etage woningen uitgevoerd met houten vloeren. De woningen zijn gebouwd door het Rotterdamse aannemingsbedrijf Gebr. Kwaaitaal.

De gevels hebben bijzondere kenmerken:
- Hoge entreehallen met lichte trappenhuizen.
- Op de begane grond hoge winkelruimtes met lagere etalages. 
- Op de hoeken terug liggende winkelentrees met hoge ramen.
- Begane-grondwoningen op een half verdiepte kelder met bergingen.
- Aan weerszijden van de trappenhuizen afgeronde en gedeeltelijk terugliggende balkons.
- Balkonhekken met gebogen platen en slingervormige spijlen.
- Kopgevels met ronde raampjes en balkonnetjes.
- Hellende daken met oorspronkelijk rode dakpannen

In de jaren negentig werden de bouwblokken gerenoveerd, waarbij veel van de oorspronkelijke kwaliteit verdween: 
- De kopgevels werden bekleed met trespa-platen.
- De houten kozijnen werden vervangen door kunststof kozijnen met grove profielen.
- De indeling van de kozijnen werd versimpeld.
- Glaspanelen werden dichtgezet met platen.

Vanaf 2015 werd de hele Wetenschappersbuurt door de gemeente en de woningcorporatie Woonplus Schiedam aangepakt, waarbij een groot deel van de woningen werd vervangen door nieuwbouw. Voor de beide blokken langs de Lorentzlaan werd gekozen voor renovatie, mede op aandringen van de BVSO (Bewoners Vereniging Schiedam-Oost) voor het behoud van het stedelijke profiel van de Lorentzlaan.
Door ERA Contour en Vanschagen Architecten werd een plan gemaakt waarbij de oorspronkelijke architectuur vrijwel geheel werd hersteld: 
- Houten kozijnen, waar mogelijk met de oorspronkelijke indeling.
- Platen werden weggehaald van de kopgevels, zodat de oorspronkelijke baksteen weer zichtbaar is.
- De plattegronden van de woningen werden aangepast, waarbij de loggia’s aan de achterkant
van de woningen bij de binnenruimte werden getrokken.
- De woningen werden van binnenuit geïsoleerd.
- De pannendaken werden geheel vervangen door zonnepanelen.
- Door isolatie en installaties zijn het ‘nul-op-de-meter-woningen’ geworden 
- De winkelruimtes werden grotendeels verbouwd tot woningen zodat deze ook weer tot winkel- of bedrijfsruimte gewijzigd kunnen worden.

Het resultaat is een waardevol en duurzaam woningbouwproject uit de wederopbouwperiode met een heldere en levendige architectuur.  Er is nog weinig waardering voor de architectuur uit de periode 1945-1965, terwijl het juist vaak prachtig en zorgvuldig ontworpen gebouwen zijn. Deze bijna 75 jaar oude gebouwen uit de wederopbouwperiode laten zien dat behoud en duurzaam hergebruik zeer goed mogelijk is.

Hier lees je ons eerdere artikel:
Ereschildje voor de renovatie van deze portieketagewoningen

Hier neem je een kijkje binnen:
Een kijkje binnen in een woning