door Joop van Opijnen

Na vele jaren heeft John den Hartogh besloten om te beginnen met stoppen van zijn behandelpraktijk voor psychologische hulpverlening. Dat besluit loopt al een poosje en het zal ook nog wel even duren voor de deur definitief voor de laatste keer wordt dichtgetrokken. Om die beslissing wat draaglijker te maken heeft hij een exitstrategie bedacht in boekvorm met daarin een bundeling van verhalen uit zijn praktijk. Het is een mooi geheel geworden: een combinatie van casuïstiek, behandeltechniek, reflecties en verslag. Het geheel overgoten met een flinke dosis humor.

'Invoegen; verhalen uit een praktijk' is een bloemlezing uit jarenlang werken met de meest uiteenlopende mensen en hun vraagstukken. Toch kenmerkt het hele boek zich door een rode draad, de vraag die John al tijdens zijn studie voelde opborrelen en die nooit meer is weggegaan: waarom doen mensen de dingen die ze doen, en waarom doen ze niet wat anders? (Uit het voorwoord van 'Invoegen, verhalen uit een praktijk'.)

Laten we beginnen met de hamvraag: Waarom schreef je dit boek met de wonderlijke titel 'Invoegen'?
John den Hartogh: “Ik heb het inderdaad als een onderdeel van mijn ‘exitstrategie’ geschreven. Met veel patiënten heb ik op veel manieren het belang van afscheid nemen besproken, dus dan kun je zelf niet volstaan met de huur opzeggen en op een dinsdag de sleutel door de brievenbus gooien. Het thema afscheid zit in iedere behandeling. Afscheid van dierbaren, van het leven, van werk, van wonderlijk gedrag of wat dan ook. Ook thema’s als angst en veranderen komen uitgebreid aan de orde. Altijd weer begint een behandeling met het invoegen in de belevenissen en de wereld van de patiënt. Verder leek het me leuk om mijn patiënten iets mee te geven waarmee ze dit en andere thema’s nog eens zouden kunnen nalezen.”

Voor wie is het boek bedoeld? Is het leesbaar voor iedereen of speciaal voor vakgenoten en/of voor (ex)cliënten?
“Het boek is voor iedereen leesbaar en geeft een inkijkje in wat er zoal gebeurt in een praktijk voor psychologische hulpverlening. Mijn ervaring is dat veel mensen daar toch uiterst wonderlijke ideeën over hebben. Er komen nog altijd mensen binnen die zoiets zeggen als: ’ah, geen sofa?’ Dus leek het me goed daar eens een helder beeld van te schetsen. Mensen die overwegen in de hulpverlening te gaan werken, kunnen veel leren van dit boek. Hoe steek je in, mag je buiten het protocol om? Als al je patiënten verschillend zijn, moet jij dan altijd hetzelfde zijn? Dat alles komt voorbij.”

De humor is volop aanwezig in dit boek, maar de mensen komen natuurlijk in eerste instantie met problemen naar je toe. Is het vakgebied psychologie altijd zo leuk?
“Tja, ik vind dat ik best leuk werk heb”, antwoordt John den Hartogh. “Daar komt bij dat humor helpt om zaken te relativeren en dat is een gave die mensen nodig hebben om angst te kunnen overwinnen en om hun vastgeroeste overtuigingen eens ter discussie te durven stellen alvorens te gaan oefenen met nieuwe gedachten, denkbeelden en eventueel overtuigingen.”

Het boek geeft een mooie inkijk in de dagelijkse praktijk van een psycholoog. Is er nog stof voldoende over voor een volgend boek?
“Maak je geen zorgen. In al die jaren heb ik met zoveel mensen mogen spreken dat er een schat aan informatie beschikbaar is. Ik ben zelfs al bezig. Het wordt niet ‘meer van hetzelfde’ of een ‘deel 2’. Ik ben op zoek naar andere vormen en dezelfde redactie als bij dit boek - mijn zoon Freek en schoondochter Nadia van Vuuren - houdt mij daar heel scherp in, verwacht ik. Ik ben de redactie ook zeer dankbaar voor de aanmoedigingen en het schrijven en uitbrengen van dit boek helpt mij om gefaseerd afscheid van mijn praktijk en patiënten te nemen.”

Het boek is te koop bij de boekhandel in Schiedam (Post Scriptum en Schiedam Boekhuis) en Vlaardingen (Bruna de Loper) en via de website van Den Hartogh ABCD. Op de website wordt ook een podcast van het boek gepubliceerd. Aflevering 1 en 2 van de podcast staan inmiddels online. De podcast wordt ingesproken door Freek den Hartogh en Nadia van Vuuren. 

Foto boven het artikel: John den Hartogh en Nadia van Vuuren (foto door Gijs den Hartogh)

Afbeelding onder: cover van het boek