Leerlingen vertalen Latijnse teksten in Gemeentearchief

Leerlingen vertalen Latijnse teksten in Gemeentearchief

SCHIEDAM - Het Gemeentearchief Schiedam kocht recent een medisch handboek, gedrukt in 1657 met Griekse en Latijnse teksten. Het archief kocht het boek vanwege de handgeschreven opdracht erin, die duidelijk maakt dat een Schiedamse student aan de Latijnse school dit  handboek in 1727 kreeg voor zijn afstuderen.

Leerlingen van het Stedelijk Gymnasium Schiedam kwamen eergisteren, op hun cultuurdag, naar het archief om het boek te bekijken en te proberen enkele teksten te vertalen.

In dit bericht lees je meer over de cultuurdag:
'Creatief bezig zijn, ik was vergeten hoe leuk ik het vond'
Cultuurdag op Stedelijk Gymnasium Schiedam

De leerlingen uit verschillende jaren en klassen die zich hadden aangemeld voor het bezoek gingen aan de slag om de handgeschreven tekst te vertalen. Niet alleen het Latijn, ook het handschrift was voor velen een puzzel om op te lossen. Toen gemeentearchivaris Laurens Priester vertelde over de Latijnse school en de toen gebruikelijke kleine klassen verzuchtte een leerling “Dat klinkt echt geweldig…” Behalve het vertaalwerk kregen de leerlingen een praktijkles restauratiewerk, een kennismaking met de beeldbank en een kort bezoek aan de archiefbewaarplaats.

Magni Hippocratis
“Ornatissimns Juvenis - Johannes Kneppelhout es nostra disciplina et manuductione ad lections publicas”. Zo begint de handgeschreven opdracht in ‘de Hypocrates’, een dik medisch naslagwerk in zowel Grieks als Latijn. Dit ‘Magni Hippocratis medicormum omnium’ boden de curatoren van de Latijnse school in 1727 aan hun leerling Joan Kneppelhout aan bij zijn afstuderen. Deze Joan (1710-1784), zoon van Jan Kneppelhout en Neeltje Jongknegt, zal goed gebruik hebben gemaakt van de ‘Hypocrates’. Hij is medicijnen gaan studeren aan de universiteit in Leiden, om daarna als geneesheer terug naar Schiedam te komen.

Prijsband
Het cadeau doen van een 'prijsband' aan leerlingen die een opvallend goede prestatie leverden is een gebruik dat van de 17de tot in het midden van de 19de eeuw een gebruik was bij (Latijnse) scholen. Kneppelhout kreeg dit omdat hij “zeer bescheiden had geleefd” en “met de grootste ijver zich met de studie van de schone kunsten” had beziggehouden. Het boek wordt met 'band' aangeduid omdat het vaak voorzien werd van een speciaal gemaakte leren band.

Voorloper gymnasium
In 1589 huisde de Latijnse school, de voorloper van het Stedelijk Gymnasium Schiedam, aan het Oude Kerkhof. Hier konden Schiedamse kinderen Grieks en Latijn leren om daarmee later een studie aan een universiteit te volgen. Meer dan vierhonderd jaar later worden die vakken nog steeds onderwezen in Schiedam, niet alleen op het gymnasium maar ook op Spieringshoek. 

Foto: gemeentearchivaris Laurens Priester toont het boek, de zogenoemde prijsband, aan de leerlingen (foto door Jan van Kampenhout)

21-04-2023