Stokvis, dé internationale expert op het gebied van de Cobra-kunst, promoveerde dit jaar precies 50 jaar geleden op de kunst van Cobra. Stokvis, opgegroeid in Schiedam, zal ingaan op haar persoonlijke ontmoetingen met Van der Gaag. Bovenal zal ze de moeilijke positie duiden van vrouwelijke kunstenaars in het mannenbolwerk dat de kunstwereld in de jaren vijftig en zestig was.

Dubbele achterstand
​Het geschilderde werk van Lotti van der Gaag laat duidelijk verwantschap zien met het werk van mannelijke Cobra-tijdgenoten, onder meer in de interesse in spontaniteit, fantasie en kleur. Bijzonder is dat Van der Gaag putte uit zeer persoonlijke bronnen bij het totstandkomen van haar beelden. Het werk toont de complexiteit van relaties, omgang met anderen en conflicterende emoties. Stokvis zal hierop ingaan door te vertellen over het persoonlijke leven van Van der Gaag, maar ook duiden met welke dubbele achterstand een vrouwelijke kunstenaar in haar tijd te maken had.
​
​Grof machogedrag van de avant-gardes
​Waarom behoort Lotti van der Gaag niet vanzelfsprekend tot de Cobra-groep? Over dat vraagstuk schrijft Willemijn Stokvis in 1990 een vlammend betoog in De Gids. Ze beschrijft dat ‘stootgroepen’, avant-gardes die zo bepalend zijn geweest in de kunst in de twintigste eeuw, draaiden om brutaal, grof machogedrag. Voor vrouwen was daarin weinig plaats. Terwijl de vrouwenemancipatie in de maatschappij juist in opmars was, bleef de kunstwereld achter.

Lotti van der Gaag
​In de tentoonstelling Festival der Liefde in het Stedelijk Museum Schiedam is nog t/m 15 januari 2023 het geschilderde werk van Lotti van der Gaag te zien. Van der Gaag begon eind jaren 1940 als beeldhouwer. In 1950 vertrok ze naar Parijs om er lessen te volgen van de Franse beeldhouwer Zadkine. In Parijs kon ze een atelier betrekken in een voormalige huidenfabriek in de Rue Santeuil, een gebouw waarin ook de Cobra-kunstenaars Corneille en Karel Appel werkten. Vanaf 1960 bouwde ze naast het beeldhouwwerk eveneens een geschilderd oeuvre op.
​
​Over Willemijn Stokvis
​Willemijn Stokvis (1937) is wereldwijd de bekendste expert van de kunst van de Cobra-groep. In 2023 is het precies 50 jaar geleden dat ze in 1973 promoveerde op het proefschrift ‘Cobra. Geschiedenis, voorspel en betekenis van een beweging in de kunst van na de tweede wereldoorlog’. Tot op de dag van vandaag vormt haar grondige en uitgebreide proefschrift over deze Europese beweging de basis voor kunsthistorische interpretaties en onderzoek. Hoewel Van der Gaag aanvankelijk door Stokvis niet tot lid van de Cobra-groep gerekend werd, kwam ze daar in haar latere studies op terug. In de jaren tachtig hield zij voor het eerst een pleidooi voor het erkennen van Van der Gaag als volwaardig onderdeel van de Cobra-groep. Dit leidde destijds tot grote discussies en verontwaardiging, onder meer bij prominent Cobra-lid Corneille. Recent verscheen ‘De revolutie in praktijk. Mijn leven met Cobra’, de memoires van Stokvis, waarin ze deze discussies uitvoerig beschrijft.
​
​Volkskrant Beeldende Kunst Dag
​De lezing in het Stedelijk Museum Schiedam maakt deel uit van het programma van de Volkskrant Beeldende Kunst Dag op 8 januari, met diverse rondleidingen, lezingen en de uitreiking van de publieksprijs van de Volkskrant Beeldende Kunst Prijs 2022.
​
Reserveren voor de lezing
​De lezing vindt plaats op zondag 8 januari 2023 en begint om 14.00 uur (inloop: 13.45 uur) bij het Stedelijk Museum Schiedam, Hoogstraat 112. De lezing bijwonen is gratis, wel is er museumentree verschuldigd. Graag reserveren via rsvp@stedelijkmuseumschiedam.nl.
Bij teveel aanmeldingen gaat toegang op volgorde van aanmelden.

Lees ook onze eerdere artikelen:
Museum toont wereld van fantasiewezens van Lotti van der Gaag

'Festival der liefde' in het Stedelijk Museum Schiedam

Schiedams fonds nieuwe sponsor van Volkskrant-prijs

Foto: zaalfoto tentoonstelling 'Festival der Liefde' in Stedelijk Museum Schiedam. Foto: Aad Hoogendoorn