door Hetty Hessels

Wat gebeurt er als je langdurig in armoede moet leven en wat kan je eraan doen. Negen organisaties sloegen de handen ineen en nodigden mensen met schuldenproblematiek, hulpverleners, raadsleden en eigenlijk alle belangstellenden uit om hierover in gesprek te gaan. De insteek daarbij was een oprecht geïnteresseerd gesprek over het leven met armoede. 

Feestelijk
De belangstelling was enorm. Er hadden zich 190 mensen aangemeld en die leken ook allemaal aanwezig te zijn. Om een uur vanmiddag gonsde het Wennekerpand van de mensen. Met broodjes en drankjes in de hand werd druk gesproken, de sfeer is gemoedelijk en het is niet te zien wie tot welke ‘doelgroep’ behoort, daarvoor moet het gesprek worden geopend. Zo raak ik in gesprek met Marloez, vrijwilliger bij de Stichting Net Niet Genoeg, maar ook al langere tijd klant bij dezelfde stichting. Op de vraag wat zij van de dag verwacht, geeft zij aan: 'Meer openheid en bereidheid om elkaar te helpen'. Kortom, het taboe moet eraf.

Schaamte
Gezamenlijk kijkt het publiek de documentaire ‘Er is genoeg’ van Pim Giel (ook te zien op YouTube). Het is een indringende documentaire die duidelijk maakt hoe armoede in Nederland werkt. Het stigma, de schaamte, de stress en hoe ontzettend moeilijk het is om eruit te komen. Naarmate de documentaire vordert voel je steeds meer van de wanhoop, het onbegrip en soms ook onwil bij instanties. Het liefst kijk je de film niet uit of sluit je je er figuurlijk de ogen voor.

Dat is wat de schuldenaren ook vaak overkomt. Brieven worden niet meer geopend en de deur blijft dicht. Armoede leidt tot vereenzaming. In de film zegt Maurice het mooi: ‘Het voedselgebrek is er niet, het is de liefde die we missen in de samenleving.’  

Mensen leven soms zes jaar in stille armoede voor zij hulp vragen. De hoofdpersonen uit de documentaire en aanwezigen beamen dat het vaak tien jaar duurt voor men aan de armoede ontsnapt. 'Voor sommigen is het zelfs een verdienmodel', zegt filmmaker Giel, die vanmiddag aanwezig is op de miniconferentie. Deze uitspraak levert een hoop instemming op in de zaal. Eenmaal in de schulden worden mensen geconfornteerd met onvoordelige afbetalingsregelingen, renteopslagen, boetes en ook de bewindvoerder moet betaald worden. Zelfs als deze het werk niet goed uitvoert. En de zaal spreekt steeds luider mee. Een van de hoofdpersonen uit de enquête kwam met 23.000 euro schuld in de hulpverlening, na 11 jaar had ze 61.000 euro afgelost. 

IJsberg
Wethouder Zwang spreekt haar zorg uit over de grote hoeveelheden mensen die in armoede leven, vaak ook onzichtbaar voor de gemeente. Het laat zich raden dat deze groep met de huidige energiecrisis aanzienlijk groter zal worden. ‘Ja, nu de rijken ook geraakt worden door hoge energierekeningen komt armoede op de agenda.' Geklap in de zaal. 'Je maakt geen slechte keuzes, pas achteraf weet je dat je een verkeerde keuze hebt gemaakt’. 

Laaggeletterdheid
32% van de Schiedammers is laaggeletterd, maar om uit de schulden te komen moet je complexe dossiers maken, vragen beantwoorden, brieven schrijven. ‘Zelfs al heb je hulp, je moet heel sterk in je schoenen staan om zelf de regie te houden.'  Om maar niet te spreken over de grote digitale vaardigheden die tegenwoordig vereist zijn om hulp aan te vragen. Uit de zaal komt een roep voor meer toegang tot computers en ondersteuning hierbij. 

‘Ik werd er boos van hoe mensen snel over je oordelen, professionals zouden meer moeten leren van mensen die het echt hebben meegemaakt’, zegt Anoeska. Zij is al langere tijd uit de schulden, zij weet ook precies hoe ze erin en eruit kwam. Om haar heen zag ze ook hoe mensen erin blijven hangen. Daarom is ze vandaag gekomen, om meer mensen eruit te helpen. ‘Maar het is alleen maar moeilijker geworden’. 

Dekens, dekens, dekens
Naarmate de middag vordert, worden mensen opener over hun hoop en zorgen. Zeliha Cimtay, voorzitter van de Lions, brengt ook de herinnering aan haar eigen jeugd op. In haar jeugd in Schiedam hadden haar ouders het niet breed, maar ze werd opgevoed met de boodschap dat je er niet voor mag uitkomen. De moed van de aanwezigen om er wel over te praten is een eyeopener, het kan ook anders. 

Tot besluit krijgen de sprekers bloemen en alle aanwezigen een munt voor een gevulde tas en waardebon. Wie het kan missen wordt opgeroepen tot het achterlaten of delen van deze goodybag. Met het oog op de koude winter roept de kledingbank op tot het delen van onder meer dekens, ook losse boodschappentassen zijn welkom om spullen in uit te kunnen reiken. Maar men roept vooral op tot begrip en dus volgt nogmaals de oproep om bij de borrel te genieten van de hapjes en de drankjes, maar ook om met elkaar te praten. 

Hier lees je:
Negen organisaties zetten de aanval in op armoede