door Louise Melchers

Tijdens het eerste panelgesprek gaat docent Halil Karaaslan in gesprek met co-curator en hedendaags kalligraaf Qasim Arif, moslimpsycholoog Samira Boubkari, ouderengeneeskundige Fetullah Paker en Ebru-specialist en kunstenaar Mehmet Kileci.

Qasim benadrukt dat kunst een rustgevende factor in je leven kan zijn die erbij hoort. “Sport is algemeen geaccepteerd, maar kunst niet altijd. We zijn het niet gewend en we moeten ermee in aanraking komen. Het gaat er niet om dat het mooi is. Probeer uit wat je fijn vindt. Kom naar kunst kijken en neem ook andere mensen mee.” Hij hoopt dat zo vlak voor de Ramadan mensen hier eens over nadenken omdat het belangrijk is voor het mentaal welzijn, zodat Ramadan weliswaar zorgt voor een lege maag, maar ook voor een volle ziel.

Fetullah vertelt dat hij in de ouderengeneeskunde vaak kijkt naar hoe je gelukkiger kunt worden. “Als moslim ga je je voorbereiden om in de hemel te komen. Je lichaam krijgt weliswaar gebreken, maar er kunnen nog steeds mooie en leuke momenten zijn. Ouderen hebben vaak geen tijd gehad om zich bezig te houden met kunst, ze moesten te hard werken om hun hoofd boven water te houden, daarom zijn creatieve activiteiten ook voor ouderen erg belangrijk. Ze zorgen voor meer kwaliteit van leven.”

Ook Mehmet ziet het verband tussen mentale gezondheid en kunst. “Kunst verbindt mensen van alle achtergronden, net als dat gebeurt bij de Ebru-techniek. Je brengt kleuren bij elkaar en dan ontstaat er een mooi en uniek beeld. Een ander voordeel van bezig zijn met kunst is dat het zorgt voor geestelijk welbevinden. Als je je met de goede zaken bezighoudt, heb je geen tijd om je met slechte zaken bezig te houden.”

Samira vertelt dat psychische klachten geen straf van god zijn, maar dat ze eerder een hulpmiddel zijn om jezelf te verbeteren. Ook zij ziet de voordelen van bezig zijn met kunst. “Helaas wordt er binnen de GGZ veel bezuinigd op kunsttherapieën. Dat is erg jammer. Vraag jezelf eens af hoe het met je hart gaat, dat vertelt je wat. Hoe beter je jezelf kent, hoe beter het met je gaat. De eerste zeven jaren in de ontwikkeling van een kind leer je spel en spontaniteit. Dat is belangrijk. Het gaat niet om cijfers, je moet leren dat je fouten mag maken. Als je niet beweegt, sta je stil.”

In een andere zaal is fotograaf Khalid Amakran inmiddels bezig met het maken van portretfoto’s van bezoekers. Voor hemzelf is geestelijke gezondheid na een burnout veel belangrijker geworden dan daarvoor, vandaar dat hij vandaag ook een speciale portrettenserie maakt. Iedereen die geportretteerd wil worden gaat tweemaal op de foto. Eerst terwijl hij met de ogen gesloten diep adem haalt en tot zichzelf komt en daarna bij het openen van de ogen op een uitademing. “De resultaten zijn verbluffend, vertelt hij. Er is zo’n verschil tussen mensen vóór zo’n korte meditatie en erna, dat vind ik prachtig om te zien. Je ziet de ogen van de mensen zachter worden.”

In de aula laat Mehmet Kileci daarna zien hoe de Ebru-techniek in zijn werk gaat. Ook voor deze eeuwenoude techniek is veel belangstelling en eigenlijk wil iedereen de techniek ook wel even zelf uitproberen. Er wordt gewerkt met een speciale vloeistof met Carrageenan, ossengal en met natuurlijke kleurstoffen. Het is een techniek die door jong en oud beoefend kan worden, of je nu 7 bent of 97. “Je kunt er je gevoelens in kwijt en de kleuren integreren op een natuurlijke wijze. Wat je maakt is nooit hetzelfde.” Voor de tentoonstelling Spirituele Urgentie maakte Mehmet Kileci van het Rumi Kunst Instituut in Vlaardingen 4 doeken van  6 x 1,5 meter met de Ebru-techniek.

Via de zoom-verbinding is er daarna een optreden van Asma Elbadawi die er helaas niet persoonlijk kan zijn. Asma is een Soedanees-Britse spoken word-dichter en tevens basketballer en coach. Ze draagt twee van haar gedichten voor.

In het laatste panelgesprek ondervraagt Yassine Salihine, designer, het echtpaar Abu Shaheem en Umm Uways over hun speciale kledinglijn voor moslimmannen. Abu: “Hoe profileer je je als moslim in een westerse maatschappij? Veel moslimkleding is traditioneel en kun je lastig aan naar het werk. Wij wilden kleding ontwerpen die gepast is voor alle gelegenheden. De islam is daarbij de maatstaf waar we vanuit gingen.” Umm: “De kleding moet duurzaam zijn, eerlijk gemaakt en getransporteerd en ook kleur en stof moeten bij de moslimman passen, die geen zijde mag dragen en ook geen geel aan kan. Belangrijk is dat een broek de man van de navel tot de voet bedekt, maar ook geschikt is om in te bidden. Een skinny jeans is daarvoor minder geschikt. Wij bezoeken ook al onze leveranciers. In Marokko hebben we bijvoorbeeld een atelier waar vrouwen werken die anders niet zo makkelijk in het arbeidsproces terechtkomen. Nu kunnen ze een boterham verdienen.” Het echtpaar is nu 2,5 jaar bezig met de kledinglijn en hoopt binnenkort nog te gaan uitbreiden.

De hele middag kon het publiek thee proeven en werden er zowel hartige als zoete gerechtjes gepresenteerd, gemaakt door tv-kok Nadia Zerouali die ook bij de bijeenkomst aanwezig was.

De tentoonstelling Spirituele Urgentie in Stedelijk Museum Schiedam  is nog te zien tot en met 10 april 2023.

Foto's van boven naar beneden: foto 1: zaalfoto; foto 2: Qasim Arif; foto 3 van links naar rechts: Samira Boubkari, Halil Karaaslaan, Fetullah Paker, Memhet Kelici; foto 4: Khalid Amakran; foto 5: Mehmet Kileci aan het werk; foto 5 van links naar rechts : Abu Shaheem, Asma Elbadawi via Zoom, Umm Uways en Yassine Salihine; foto 6: de thee; onder het artikel in de galerij: foto 7: voor alle leeftijden; foto 8: diverse hapjes; foto 9: Ebru; foto 10: Khalid Amakran begeleidt de meditatie.