door Jan Schrijver 

Dat hij de winkel gaat sluiten en dat hij dat nu wereldkundig moet gaan maken, valt de rijwielhandelaar bijzonder zwaar. “Nog niet eens zo voor mezelf, maar wel voor onze vele trouwe klanten. Die klanten hebben hier, kort of lang geleden, een fiets gekocht, in de wetenschap dat onze service altijd goed is. Ik kan me goed voorstellen dat klanten teleurgesteld zullen zijn, dat hun oude vertrouwde serviceadres op deze plek gaat verdwijnen. 

Voor alle fietsen die wij hier hebben verkocht, is het in ieder geval zo dat de garantie en service gegeven blijft worden door fabrikanten en andere dealers. Met name met Jan de Graaf Tweewielers in Vlaardingen Holy hebben we goede afspraken gemaakt. Dat zal voor een deel een geruststelling kunnen zijn, al blijft het vervelend, want de klanten hebben daar niet zelf voor gekozen, dat besef ik. Een nieuw gezicht, is altijd wennen voor iedereen. En mogelijk is de winkel die service geeft iets verder weg dan nu, dat ook. Maar als ik zou doorgaan met de winkel, dan zouden wij het serviceniveau dat de klanten van ons gewend zijn, niet kunnen blijven bieden. Dat wil dus ook niemand, wij niet en de klanten niet.”

Jan van Leeuwen licht ons toe waarom dat zo is: “Ik heb al enkele jaren te maken met een personele onderbezetting. Het lukt me simpelweg niet om goede vakmensen te vinden. Naast Thom, die al enkele jaren tot volle tevredenheid voor me werkt, zou ik nog twee van die kanjers willen hebben. Ze zijn niet te vinden. Soms heb ik wel stagiairs, maar die zijn nog leerplichtig. Daar zijn er bij die echt talent hebben en die probeer ik wel aan ons te binden door leer-werktrajecten. Dan kom ik er steeds achter dat ze het fietsenmakersvak niet ambiëren, maar dat ze verder willen om bij voorbeeld automonteur te worden of elektricien. 

Het klinkt misschien afgezaagd om te zeggen dat ons vak niet ‘sexy’ is. Ons vak is met de opkomst van de elektrische fietsen juist technisch veel uitdagender geworden de afgelopen jaren. Het is echt niet zo dat je ‘even tussendoor’ een bandje vervangt van een elektrische fiets bijvoorbeeld. Het fietsenmakersvak, daar komt heel wat kennis, kunde en ervaring bij kijken. Het zal ook met de verdiensten te maken hebben, die in andere branches hoger liggen. Voor alle duidelijkheid, het probleem dat wij niet aan vakmensen kunnen komen, is iets dat niet alleen ons probleem is, het speelt door de hele branche.”

Jan van Leeuwen heeft zijn gebrek aan personeel de afgelopen vijf à tien jaren opgevangen door weken te maken van 60 tot 80 uur. “Dat is een tijdje op te brengen, maar niet tot mijn pensioen. Om zo door te gaan is gewoon niet gezond”, zo verzucht de nu 54-jarige rijwielhandelaar. “Ik wil voorkomen dat de accu bij mij ineens leeg is. Ik heb daarover thuis met mijn vrouw uitentreuren gesproken. Mijn vrouw heeft me altijd gesteund en die heeft - voor de klanten niet altijd zichtbaar - op de achtergrond altijd meegewerkt. Wij hebben het afgelopen jaar extra ons best gedaan om nieuw personeel te vinden, zonder resultaat. Vervolgens hebben we de winkel te koop gezet, want als je stopt, is het een geruststelling als een andere rijwielhandelaar op dezelfde plek je winkel voortzet. Ik had dan een koper desgewenst nog een tijdje kunnen helpen en zo voor een goede overdracht van de klanten kunnen zorgen. We zijn enkele malen met een potentiële koper in gesprek geweest, maar dat is steeds afgeketst, met – heel herkenbaar – voor de mogelijke koper de onmogelijkheid om aan voldoende personeel te komen. Helaas. Uiteindelijk hebben mijn vrouw en ik vorig weekeinde de knoop doorgehakt. We stoppen. Ik ben het eerst aan mijn vader gaan vertellen; die nam het goed op. En nu dus, vertel ik het aan de klanten.”

Jan van Leeuwen senior kwam uit een fietsenmakersfamilie in Leiden. Zijn oudste broer was voorbestemd om het bedrijf in Leiden over te nemen. Jan pakte zijn brommer en reed naar Schiedam waar de fietsenwinkel van Ton van Lent aan de Groenelaan 111 te koop stond (daar is nu de apotheek gevestigd). Hij nam de winkel over. In 1978 verhuisde hij naar het huidige pand aan de Groenelaan 48, omdat hij daar meer ruimte had.  Jan junior leerde het vak bij zijn vader, groeide in het bedrijf en nam het over. “Toen mijn vader hier begon, waren er alleen al in de Gorzen zeven fietsenwinkels. Nu zijn wij de enige fietsenwinkel. Er is de afgelopen jaren heel veel veranderd in onze branche, en die veranderingen gaan verder”, zo concludeert de huidige generatie Van Leeuwen. 

We stellen enkele praktische vragen aan Jan van Leeuwen.
Heeft de sluiting personele consequenties? 
“Nee, Thom heeft zelf al besloten een andere richting op te gaan.”

Tot wanneer ben je open?
“We blijven tot de kerst open. Vrijdag 24 december zal dus de laatste dag zijn dat de winkel open is.”

Kunnen de mensen de komende maanden nog bij jullie terecht voor reparaties?
“Ja, we voeren tot de laatste dag dat we open zijn reparaties uit.”

Verkoop je de komende maanden nog fietsen?
“Ja zeker, maar wel met de uitdrukkelijke toevoeging dat de winkel hier dus sluit. Het zal zo zijn, dat we de laatste weken uitverkoop houden van de resterende voorraad. Wat we na 31 december over hebben, kan ongetwijfeld naar collega’s want door de coronacrisis is er een tekort aan nieuwe fietsen ontstaan.”

Wat gebeurt er met het winkelpand?
“De winkel is te huur. Ik heb het liefst dat zich alsnog een rijwielhandelaar meldt. Dat zou het beste zijn voor onze klanten en ik denk ook voor de Groenelaan.”

Wat ga je zelf doen na de sluiting?
“Dat weet ik nog niet. Er is nauwelijks personeel te vinden, waarvan wij dus de nadelen hebben ondervonden, maar waarvan de positieve kant is dat er voor een fietsenmaker met ruim dertig jaar ervaring wat te doen is.”

Foto's door Louise Melchers