SCHIEDAM/VLAARDINGEN/DEN HAAG - Het Nationaal Monument Oranjehotel is op zoek naar de namen van vijf verzetsmannen die op een unieke foto staan afgebeeld. Het betreft leden van De Geuzen, de eerste verzetsgroep van Nederland. Door deze mannen een naam te geven wil het museum hun plaats in de geschiedenis verduidelijken.
De foto is de voor zover bekend de enige foto waarop te zien is dat gevangenen vanuit het Oranjehotel, de bijnaam voor de Nazi-gevangenis in Scheveningen, door het Poortje aan de Van Alkemadelaan naar een vrachtwagen lopen voor transport naar een concentratiekamp in Duitsland. De foto is begin april 1941 (vermoedelijk 8 april) gemaakt, de gevangenen zijn Geuzen die op transport gaan naar Buchenwald. Op 9 april 1941 komen daar 157 Nederlandse gevangenen aan, een deel van de minstens 236 Geuzen die in het Oranjehotel gevangen hebben gezeten.
Wie zijn deze vijf mannen?
Op de foto ziet men 5 gevangenen, met hoed en tas. Zij worden omringd door veel Duitse soldaten. Een politieman met fiets lijkt tevreden toe te kijken. Wij kennen de namen van 157 gevangenen, maar weten niet wie deze vijf zijn. Van de 157 mannen komt het overgrote deel uit de regio Rotterdam-Den Haag, veel uit Schiedam, Vlaardingen en Maassluis waar de Geuzenbeweging zijn oorsprong had. 50 van de mannen zijn jonger dan 25 jaar, de jongste is net 18 jaar. Sommigen hebben lokaal bekende achternamen als Stolk, Assenberg of Remmerswaal.
De Geuzen
Het was Schiedammer Bernard IJzerdraat die direct na de inval van de Duitsers het Geuzenverzet opricht. De verzetsbeweging van de Geuzen ontstond zo in de zomer van 1940 in Vlaardingen en Schiedam en breidde zich snel over Zuid-Holland uit. In november 1940 worden de eerste Geuzen door de Duitse bezetter opgespoord en gearresteerd. Veel van hen komen in het Oranjehotel terecht. In een proces volgens de nazi-“rechtsnormen” worden 43 Geuzen berecht. Vijftien van hen worden ter dood veroordeeld en op 13 maart 1941 op de Waalsdorpervlakte gefusilleerd. Vier weken later worden 157 Geuzen zonder enige vorm van proces naar Buchenwald gedeporteerd. De meesten verblijven jaren in gevangenkampen, 54 van hen overlijden in gevangenschap.
Informatie is welkom
De identiteit van de vijf Geuzen op de foto is vooralsnog onbekend. Het NM Oranjehotel hoopt dat familieleden, vrienden of kennissen deze Geuzen kunnen herkennen. Wellicht leiden andere historische aanwijzingen tot hun identiteit. Aanwijzingen mogen gemeld worden op info@oranjehotel.org.
Bron foto
Streekmuseum Jan Anderson, Vlaardingen
De foto is gemaakt door mevrouw Oversluizen, schoonzuster van Arij Kop. Arij Kop was een van de Geuzen die op 13 maart 1941 werd gefusilleerd. Mevrouw Oversluizen kwam op 8 april de spullen ophalen van haar omgebrachte zwager. Zij zag bij toeval het transport en maakte snel deze foto.