door Jan Schrijver

De meeste mensen in Schiedam kennen wel het ouderwetse snoepwinkeltje aan de Lange Haven 84 Schiedam (op de hoek met de Appelmarkt). Lang niet iedereen die een zakje snoep komt kopen en geduldig kiest uit de vele potten die er op en achter de toonbank staan, heeft door dat deze winkel onderdeel is van een museum, het Nationaal Coöperatie Museum. "We zeggen het soms wel tegen (groot)ouders die met hun kinderen hier wat snoep kopen. Wil je ook even in het museum, het is leuk en leerzaam, ook voor kinderen én de toegang is gratis. Sommigen hebben meteen tijd, anderen komen een andere keer terug voor een museumbezoek, en ook zijn er mensen die alleen terugkomen om opnieuw wat snoep te kopen. Iedereen is even welkom", zegt museummedewerker Ed van Duuren, terwijl hij zorgvuldig wat polkabrokken in een glazenpot schept. Collega Teun Karreman (rechts op de foto) beaamt het.

"Elk kind vind het leuk om winkeltje te spelen. Ze kunnen hierboven zelf met een weegschaal met gewichtjes iets afwegen bijvoorbeeld. Er is een bakkerswinkel, dat was toch waar het vooral mee begon voor coöperatieve winkeliers, het ging immers om primaire levensbehoeften. Je ziet hierbinnen niet alleen hoe het in de winkels eraan toeging en hoe de ontstaansgeschiedenis van de coöperaties is, maar ook hoe de winkelier met het gezin achter de winkel leefde: een woon/eetkamer inclusief bedstee en poepdoos", zo legt Karreman uit.

Overigens was het museum het eerste decennium van zijn bestaan gevestigd op een andere locatie, te weten aan de Kethelstraat in Schiedam. Sinds 1986 vind je het museum aan de Lange Haven 84 in Schiedam.

Alle medewerkers van het museum zijn vrijwilligers. Er zijn 28 vrijwilligers. Eén van hen is de vorig najaar aangetreden nieuwe voorzitter, Fred van Wieringen (foto onder). Voor hem is er de uitdaging om het bezoekersaantal weer terug te krijgen rond de tienduizend per jaar, het aantal dat het museum vóór de coronapandemie jaarlijks bezocht. 

"Wél hadden we in 2021 de stijgende lijn weer te pakken, met 6% meer bezoekers dan in het eerste coronajaar 2020, terwijl we in 2021 nog minder dagen open konden zijn. Het totaalaantal bezoekers kwam in 2021 uit op 4.472. Met dank overigens aan de Van Rossems (zie hier de foto van de Van Rossems in de achterkamer van het museum), die waren in hun uitzending vol lof over ons museum", zo weet de nieuwe voorzitter. "We zullen in het najaar het 45-jarig bestaan met een nieuwe wisseltentoonstelling en met een evenement vieren. Conservator/bestuurslid Jan Bot is nu bezig met de samenstelling van de nieuwe wisseltentoonstelling. Het evenement zal op één dag plaatsvinden; na een feestelijke opening zal er een lezing zijn door Pieter Steenbergen van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij heeft wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de geschiedenis van gebruikers-coöperaties in ons land. Het evenement zal worden afgesloten met een gezellig samenzijn, een borrel met een hapje." 

Het museum heeft als organisatievorm een stichting. Ook is er de Vereniging van Vrienden welke vereniging het museum ondersteunt. Deze vereniging telt 93 leden. Voor hun jaarlijkse bijdrage van vijftien euro krijgen de leden iets terug: tweemaal per jaar het verenigingsblad Koerier en eenmaal per jaar een lezing. Morgen is het weer zover dat de lezing plaatsvindt. In de Westvest90-kerk houdt Hans Stapel de lezing. Hij is manager coöperatiezaken bij Coop Supermarkten en druk bezig met het ombouwen van de Coop Supermarkten naar Plus Supermarkten. De Coop en de PLUS zijn een fusie aangegaan. (lees ons eerdere artikel: fusie tussen twee supermarktketens, naam COOP gaat op in de PLUS) De eerste naar PLUS omgebouwde winkel werd vorige week in Friesland geopend. 

"Nu de naam Coop uit het straatbeeld gaat verdwijnen, neemt het belang van ons als historisch museum alleen nog maar toe. Overigens, het werken vanuit een coöperatie is in verschillende sectoren aan een revival bezig. Denk bijvoorbeeld aan de initiatieven van burgers voor het oprichten van energie-collectieven. Of mensen die vanuit een coöperatieve opzet samen groente en fruit verbouwen. Het coöperatieve gedachtegoed is springlevend", zegt Fred van Wieringen, in het dagelijks leven docent marketing aan de Hogeschool Rotterdam. Hij is geboren en getogen Schiedammer, die op de Comenius B-school zat (nu Singelschool) en daarna in Schiedam zijn middelbare school volgde op wat tegenwoordig heet Lyceum Schravenlant. Fred van Wieringen woont nu in Vlaardingen. 

Hier vind je de website van het museum: https://www.cooperatie-museum.nl/

Foto onder: de huidige wisseltentoonstelling gaat over de HAKA, de Coöperatieve groothandelsvereniging 'De Handelskamer'