SCHIEDAM - Zodra de musea open mogen, kun je in de Grote- of Sint Janskerk de installatie 'Stadscocon' gaan zien of beter gezegd gaan zien, beleven en horen. De installatie van kunstenaar Florentijn Hofman bestaat namelijk niet alleen uit een 26 meter lang en 9,5 meter breed en hoog opblaasbare cocon, waar je in kunt gaan, maar tegelijkertijd een speciaal gecomponeerd muziekstuk dat tijdens de openingstijden continu wordt afgespeeld.
door Jan Schrijver
De Stadscocon in de kerk is klaar, sinds gisteren compleet met muziekstuk. Wij kregen een voorproefje. In de kerk klinkt het alsof het orgel live wordt bespeeld. Het is echter een 28 minuten lange opname die wordt afgespeeld. In de ochtend is dat een andere opname dan in de middag. Componist is Jasper le Clercq, iemand die normaal gesproken geen muziek voor orgels schrijft. Hofman voorzag Le Clercq van input om dit stuk specifiek voor de door hem bedachte Stadscocon te componeren. Zo'n muziekstuk wordt een soundscape of geluidslandschap genoemd.
Niet alle noten die Le Clercq voor het muziekstuk schreef, waren één-op-één in bladmuziek voor een kerkorgel te noteren. Daar was een vertaalslag voor nodig die in samenwerking met de stadsorganist van Schiedam, Arjen Leistra, werd uitgevoerd. Het voor kerkorgel op schrift gestelde muziekwerk, dat door Leistra in de kerk is uitgevoerd, is met acht op verschillende plaatsen in de kerk opgestelde microfoons geregistreerd.
Het resultaat is kerkorgelmuziek die niet bepaald als kerkmuziek te bestempelen is. Je kunt het omschrijven als minimalistische muziek (minimal music), zoals bijvoorbeeld de muziek van de Amerikaanse componist Philip Grass dat is, of zoals de muziek van de Nederlandse componist Simeon ten Holt, met zijn bekende stuk Canto Ostinato, dat genoemd kan worden.
De unieke muziekstukken voor de Stadscocon bevatten stukken die aanzwellen en bombastisch zijn, om afgewisseld te worden met monotone stukken of met stukken van stilte. "Het leuke is dan", zegt Florentijn Hofman, terwijl hij op zijn rug liggend in de Stadscocon luistert, "dat - als je binnen in de cocon bent - je tijdens de qua volume zachte stukken en tijdens de stille stukken de geluiden van buiten de cocon kunt horen, een koffie kopje op een schotel, het gerinkel van twee glazen, het geroezemoes van de bezoekers die buiten de cocon zijn, om wat later als de muziek weer harder klinkt alleen de muziek nog te horen. Er zitten in de composities ook aparte geluiden, zoals nu: je lijkt het leeglopen van de lucht uit een blaasbalg te horen. Er zijn stukken die qua toonhoogte traploos omhoog of omlaag gaan, en toch is het geen elektronische muziek maar weet Arjen Leistra het allemaal uit het kerkorgel te halen, het is echt één van de beste organisten die ons land kent."
Zodra de musea weer open gaan en dus de installatie in de kerk te bezoeken zal zijn, zal Arjen Leistra elke zondagmiddag om drie uur het voor de Stadscocon geschreven muziekstuk live ten gehore brengen.
Foto geheel boven: Florentijn Hofman ligt in de Stadscocon en luistert naar de muziek van Jasper le Clercq en Arjen Leistra (c) De Schiedammer Online
Tweede foto: de Stadscocon in de kerk, foto door Rob van der Stel
Foto onder: Florentijn Hofman aan de buitenkant van de Stadscocon, met op de achtergrond het kerkorgel (c) De Schiedammer Online
