door Jan Schrijver (foto's door Rob van der Stel)


Jan Schrijver in gesprek met Jaila Rouw-Schriek

Jaila Rouw-Schriek was er speciaal voor uit haar woonplaats Tilburg naar haar geboorteplaats Schiedam gekomen. In het dagelijks leven is zij recruiter. "In mijn vrije tijd leg ik de kaarten. Dat zou toen heel gevaarlijk zijn geweest", zo legt Jaila uit. Zij voelt zich verbonden met de sterke vrouwen van toen, voor wie nu een gedenkteken is onthuld.

De in Schiedam wonende sociologe Bregje van Hiele (rechts op de foto boven het artikel) vond het ook een goed idee om een - door Jaila meegenomen - kaarsje te ontsteken. Door de snijdende wind, inclusief de paar maartse sneeuwvlokken, kostte het nog best moeite om de waxinelichtjes aan te krijgen. "Ik kende Jaila niet, heb haar 10 minuten geleden hier op de Grote Markt ontmoet, maar we hadden meteen een klik. Het feit waar nu bij wordt stilgestaan, houdt me bezig vanuit sociologisch oogpunt; dat mensen toen voor een flinterdun 'onrecht', dat in onze hedendaagse samenleving absoluut niet meer als onrecht wordt gezien, vervolgd werden, ja zelfs op de brandstapel terechtkwamen. Deze vrouwen met een mening toonden terecht en met succes verzet!", zegt zij.

Initiatiefneemster Saskia Beukman (op de foto hierboven tweede van links): "Ook ik houd me met spirituele dingen bezig, waaronder het leggen van de kaarten. Als wij in die tijd geleefd hadden, dan waren we op de brandstapel geëindigd." "Inderdaad, zo is dat", valt Jaila haar bij. Saskia gaat verder: "Het is toch van de gekke dat het toen maatschappelijke opvatting was dat de duivel gemakkelijker toegang had tot vrouwen, het zogenoemde 'zwakke geslacht' immers. Mannen, het zogeheten 'sterke geslacht', waren beter bestand tegen de duivel, zo heette het. Het is van de gekke dat we ook anno 2023 nog denken in termen van 'zwakke geslacht' en 'sterke geslacht'." Het is niet voor niets dat er een Internationale Vrouwendag bestaat. Vandaag 8 maart is het die dag. 

Saskia vervolgt: "En wat te denken van het feit dat ook veel vroedvrouwen op de brandstapel zijn terechtgekomen als 'heks'. Het gezond op de wereld brengen van kinderen was iets dat in handen van god lag. Dat vrouwen, met kennis van zaken, zich hiervoor inspanden, was tegen het zere been van de kerk. Mensen moesten door de kerk via het geloof onder de duim gehouden worden, en vrouwen al helemaal. Vrouwen met een mening, daar had de kerk een broertje dood aan."

Voor Saskia ging het onderwerp 'toverij' en 'hekserij' echt leven met het bijwonen van een lezing die in 2019 werd gehouden door historicus Jan Willem Verkaik in Café Jeneverie 't Spul. "Jan Willem vertelde toen dat Schiedam een 'heksenbolwerk' is geweest, in die zin dat hier eeuwen geleden de nodige heksenprocessen zijn geweest en 'heksen' - onschuldige vrouwen - zijn verbrand. Hij merkte ook op dat er in het straatbeeld van Schiedam geen herinnering aan is. Ik ben toen in de geschiedenis gedoken. Naar gelang ik er meer van wist, voelde ik meer de noodzaak dat er wél een herinnering in het straatbeeld zou komen. Ik ben er blij mee dat het er nu is, op een zo prominente plek voor het oude stadhuis." Op de Grote Markt vonden ooit de 'heksenverbrandingen' plaats.

Saskia Beukman heeft een website in het leven geroepen: sterkevrouwenschiedam.nl

Zie ook ons eerdere artikel van vandaag:
Wethouders en initiatiefneemster onthulden gedenksteen