door Louise Melchers

Natuurlijk vindt dit gesprek plaats in de wijk waar het allemaal begon, de Gorzen, in het gebouw van Bewonersvereniging Schiedam-Zuid (BSVZ).  Beau ’t Hoen (28), de nieuwe voorzitter van BSVZ,  geeft Albert Bons (73), oud-voorzitter van het bestuur en voorzitter van de Stichting Vrienden van Zwembad Zuid, het woord.

Hij vertelt over de voorganger van Zwembad Zuid, het open bad aan de Wilhelminahaven, dat half voor mannen en half voor vrouwen was. ‘Toen in de jaren ’50 zwembad Groenoord kwam, moest het zwembad aan de Wilhelminahaven verdwijnen. Veel inwoners van de Gorzen waren het hier niet mee eens en gingen actievoeren voor een zwembad in deze wijk,’ aldus Bons.

‘De politiek stond in de jaren ’60 niet positief tegenover een zwembad in de Gorzen,’ weet Dik Krikke nog goed. Hij ging samen met zijn moeder, toenmalig PvdA-raadslid Tiny Krikke-Hein, wekelijks de deuren in de wijk af voor het inzamelen van stuivers, dubbeltjes en kwartjes voor het nieuwe zwembad. ‘We deden dit wekelijks,’ vertelt hij, ‘want de lonen werden in de jaren ’60 nog wekelijks uitbetaald.’ Ook diverse bedrijven in de wijk droegen hun steentje aan het zwembad bij. Ze spaarden op deze manier 225.000 gulden bij elkaar, terwijl er 500.000 gulden nodig was voor de bouw van het zwembad. Het restant werd er door de gemeente Schiedam bijgelegd. ‘De helft van Zwembad Zuid is dus door de bewoners betaald en zo voelt dat nog steeds, maar het mocht helaas geen Zwembad de Gorzen heten, wat mijn moeder graag gewild had.’

In 1973 kwam de bouwvergunning en in 1974 werd er gebouwd. Het zwembad werd druk bezocht en kende meer dan 100.000 bezoekers per jaar. Zwembad Zuid was makkelijk bereikbaar voor alle bewoners uit Schiedam onder de spoorlijn. Niet iedereen kon per auto of fiets naar Groenoord. Ook was het zwemmen bij Zwembad Zuid betaalbaar. Omdat het geen commerciële opzet had, kon je er, net als in het Sportfondsenbad aan de BK-laan, goedkoper zwemmen dan in Groenoord.

Vanaf de jaren ’90 vinden er bij de gemeente bezuinigingsrondes plaats. Ook Zwembad Zuid moet eraan geloven en wordt met opheffing bedreigd. In 2010 wordt er een actiecomité voor het behoud van Zwembad Zuid opgericht dat vanaf 2011 Vrienden van Zwembad Zuid heet .

De emoties in de zaal lopen inmiddels hoog op over wie er allemaal schuldig zijn aan een eventuele sluiting van Zwembad Zuid en hoe het tij gekeerd kan worden. HVS-voorzitter Han van der Horst moet ingrijpen om het bij het historische verhaal te houden.

Oud-medewerkers van het zwembad, Corrie Verdam van Hoek en Paula Kooper, behoorden tot de actievoerders. ‘De medewerkers mochten geen actie voeren omdat ze ambtenaar waren,’ vertelt een dochter van Corrie van Verdam van Hoek, die zelf ook in het zwembad gewerkt heeft, ‘maar mijn moeder en Paula waren met prepensioen en konden dat wel.’ Het actiecomité ontving diverse prijzen waaronder de Maasboulevardprijs (2011) en de Rode Molenprijs van de Schiedamse SP (2013, Socialistische Partij) en werd genomineerd voor de landelijke vrijwilligersprijs vanwege zijn aanpak en communicatie (2011).

In 2012 besluit een meerderheid in de gemeenteraad dat het zwembad nog minimaal 10 jaar open kan blijven. Als in 2013 het schoolzwemmen in Schiedam afgeschaft wordt, betekent dit een grote klap voor de zwembaden en ook voor Zwembad Zuid, want dit scheelt veel inkomen. De openingstijden worden verminderd en veel personeel wordt elders gedetacheerd. ‘In het achterhoofd van de Vrienden van Zwembad Zuid blijft dan ook de boodschap zitten dat het in 2022 dus weer afgelopen kan zijn,’ aldus Bons. ‘Er moet opnieuw actie gevoerd worden.’

Op 1 juli 2024, vijftig jaar na de start van het zwembad, moet er een plan zijn voor het nieuwe zwembad en de bijbehorende financiering. Daar wordt momenteel hard aan gewerkt.

Albert Bons denkt dat het zeker moet lukken. Er wordt in de buurt veel gebouwd en Schiedam groeit van 75.000 inwoners (waar de toenmalige berekeningen op gebaseerd zijn, momenteel is het inwonertal net boven de 80.000) naar minstens 90.000 inwoners. Ook veel Rotterdammers weten de weg naar Zwembad Zuid te vinden. De wachtlijsten bij zwemverenigingen die betaalbare zwemles kunnen aanbieden, zijn mede door het ontbreken van schoolzwemmen enorm. Bovendien zijn er onder de metrospoorlijn bijna geen sportverenigingen meer te vinden, terwijl sporten juist zo belangrijk voor de mensen is.’

Krikke: ‘De bewoners van de Gorzen, oud en jong, Gorzenezen en nieuwe bewoners, moeten hun krachten weer bundelen. Waar ik heel blij van word is dat ik zie dat de bewonersvereniging weer zo’n jonge voorzitster heeft en dat de oude voorzitter zich nog steeds zo krachtig inzet voor het behoud van het zwembad. Dat biedt zeker mogelijkheden en dat zou mijn moeder ook fantastisch gevonden hebben.’

Foto's: boven: v.l.n.r. Albert Bons, Dick Krikke, Dik Krikke en echtgenote, rechts de dochter van Corrie Verdam van Hoek. Midden: Han van der Horst aan het woord, aan het hoofd van de tafel Beau 't Hoen, naast Albert Bons. Onder: Dik Krikke aan het woord