SCHIEDAM - Wethouder Anouschka Biekman verrichte vanmiddag op de Hoogstraat, ter hoogte van het Broersveld, met een korte toespraak de formele onthulling van de zes aangebrachte muurschilderingen van historische jeneverreclames. Daarna volgde een wandeling met de aanwezigen langs de zes schilderingen. Bij een ervan (die van Witkampf) was een van de schilders nog bezig met de laatste werkzaamheden. Terwijl hij verder schilderde, vertelde Marco Spruit Bleeker (Jenevermuseum) de aanwezigen iets over de Schiedamse jenevergeschiedenis.
In Schiedam werd de eerste branderij gevestigd in 1594, althans uit dat jaar dateert het eerste formele stuk. Het aantal branderijen was jaren zeer gering. In de 2e helft van de 17e eeuw krijgen de branders en de distillateurs meer betekenis. De import van Franse brandewijn werd verboden. Het gebruik van jenever werd meer algemeen van aard, zo liet Marco Spruit Bleeker het gehoor weten.
Een brander maakt moutwijn. Men distilleerde dit product driemaal om de zo populaire Franse brandewijn te evenaren. Maar van de moutwijn werd vervolgens ook de jenever gemaakt. Er was daarvoor een vierde distillatie met bepaalde ingrediënten nodig om smaak en aroma toe te voegen. Deze vierde distillatie werd door een afzonderlijke distillateur uitgevoerd. Zo ontstond het onderscheid tussen brander en distillateur. De distillateur kon van de moutwijn, door een zorgvuldige distillatie van ingrediënten, jenever maken.
De Hollandse jenever werd een exportproduct met in het buitenland gebruikte namen als Hollands gin, Hollands geneva, Dutch gin en Dutch schnaps. Halverwege de 19e eeuw was jenever in Amerika de meest geïmporteerde drank. Het was voor Schiedam een tijd van ongekende bloei. Per week verliet er in Schiedam één tot anderhalf miljoen liter jenever de havens. In Schiedam waren er 400 branderijen in bedrijf. Er werd per jaar meer dan 100 miljoen kilo kolen gestookt in Schiedam.
De jeneverindustrie zorgde voor veel werkgelegenheid, niet alleen bij de distilleerderijen en branderijen, maar ook bij bedrijven die flessen, kurken, karton of etiketten maakten.
Voor de gekozen historische jeneverreclames is een keuze gemaakt uit reclames van voormalige distilleerderijen uit diverse periodes en in diverse stijlen, vertelde Marco Spruit Bleeker.
Welke bedrijven zijn het?
- Daniël Visser & Zonen, gevestigd aan de Lange Haven.
De firma werd bekend onder de naam "De Graauwe Hengst"
(Deze schildering vind je in de Havensteeg, ter hoogte van Hoogstraat 7. Van de zes schilderingen was dit naar zeggen van de schilders de moeilijkste)
- Firma Duys, gevestigd aan de Nieuwe Haven.
Misschien wel in die tijd de eerste en meest bekende reclameslogan: 'Een ouwe Duys in ieder huis'. De artistieke reclame is een prachtige ondersteuning van die slogan.
(Deze schildering vind je op de Grote Markt, op de hoek met de Boterstraat)
- Boll en Dunlop's Distilleerderij, gevestigd op de Noordvest. De VS is een belangrijk exportland voor dit bedrijf.
(Deze schildering vind je op het Broersveld, op de hoek van de Hoogstraat, op het pand waar lange tijd De Koffiepot was gevestigd. Op de foto in de galerij onder het artikel zie je Leo Kleinekoort, de voormalig uitbater van De Koffiepot en nog steeds eigenaar van het pand en, boven de nu in het pad gevestigde winkel, bewoner van het pand)
- Firma B.A.J. Wittkampf, ging samen met Vrijmoed en was gevestigd aan de Lange Haven, waar tegenwoordig De Bonte Koe Chocolade is gevestigd.
(Deze schildering vind je in de voormalige Blauwe Steeg - er is nog een klein stukje van de steeg over - ter hoogte van Broersveld 13. Zie ook de foto in dit artikel)
- P. Melchers, de Locomotief, gevestigd aan de Lange Haven, waar nu het Jenevermuseum is gevestigd. Het merk Locomotief werd door distillateur P. Melchers gehanteerd, zowel voor de Nederlandse markt als voor de export. De distillateur had daarvoor een reclamewagen laten maken die eruitzag als een locomotief. Daarmee werd niet alleen in Nederland gereden, maar ook in Engeland. Door de naam werd een associatie gemaakt met de eerste trein die in ons land in 1839 van Amsterdam naar Haarlem reed. De roemrijke vaderlandse transportgeschiedenis werd gekoppeld aan de roemrijke Nederlandse drank 'zeer oude genever'. Mooi was de reclameslogan 'Met Locomotief, steeds fit en fief', zegt Marco Spruit Bleeker.
(Deze schildering vind je op de Lange Achterweg, ter hoogte van Hoogstraat 78)
- Firma De Vink. In deze reclame-uiting is door de distillateur de nadruk gelegd op de transportactiviteit. Na de Eerste Wereldoorlog had dit bedrijf eigen vrachtauto's, toen een statussymbool. Vandaar de nadruk op 'transport'.
(Deze schildering vind je op de hoek Herenpad 2/Broersvest 71)
