SCHIEDAM - Nog even - en met dit mooie weer misschien vandaag al - dan zijn deze kleine op prehistorische dieren lijkende insecten in Schiedam weer te zien in de struiken en op onder meer de klimop. Hun naam is issus coleoptratus. Dat is een hele mond vol, maar vreemd genoeg heeft dit veelvoorkomende insect geen Nederlandse naam. In deze column vertel ik er iets over en zie je meer foto's.
door Ad Bakker (tekst en foto's)
De issus coleoptratus wordt rond de 6 mm groot, dus best wel een aardig formaat om met het blote oog te kunnen bewonderen. Hij heeft zoals je kunt zien hele kleine vleugeltjes en kan daar dan ook niet mee vliegen. Maar als ze schrikken kunnen ze best een aardige afstand overbruggen met springen. Als er een op je hand zit en hij springt weg, dan kun je de afzet heel goed voelen. Als ze vanaf een blad wegspringen dan kan je het zelfs horen. Hij overwintert in vooral naaldbomen en coniferen maar ook in het schors van loofbomen. Dus in principe zijn ze het hele jaar te vinden, maar mijn ervaring is dat pas in februari of maart als het weer het toelaat ze weer te vinden zijn zoals gezegd op vooral de klimop.
Ze kunnen diverse kleuren hebben, van geel tot zwart en alles wat daartussen zit. De nimfen (jonge dieren) hebben aan hun achterkant een wasachtige afscheiding die op een borsteltje lijkt. Waar dit voor dient, is onbekend, de wetenschappers zijn dit aan het onderzoeken en hebben wel een aantal theorieën ontwikkeld, maar vooralsnog weten we daar het fijne nog niet vanaf.
Wat ik overigens niets wist, is dat niet wij maar dit insect tandwielen heeft 'uitgevonden'. Helaas kan ik dit niet laten zien omdat dit alleen te fotograferen is met een professionele microscoop en niet met macrolenzen, zoals ik gebruik. Maar ik heb de microscoopbeelden gezien. Het zijn echte tandwieltjes die op hun achterpootjes zitten en in elkaar grijpen om ze te vergrendelen bij het springen zodat beide achterpootjes synchroon werken bij het wegspringen. De tandwieltjes zijn ook nog afgerond zoals wij ze ook maken om slijtage te verminderen. Dus nu weet je wie in de alles omvattende wereld van mens en dier de tandwielen als eerste heeft uitgevonden, niet de Grieken maar dit kleine beestje.
Deze issus coleoptratus beestjes voeden zich met floëem (cellen) van de binnenkant van de schors die voor het transport van de voedingsstoffen voor de boom zorgen. Vergeet ik nog te zeggen dat er in Nederland twee soorten leven. Deze zijn echter moeilijk van elkaar te onderscheiden.
Overdag rusten en eten ze, ‘s nachts trekken ze eropuit en leggen ze hun eitjes die crèmekleurig zijn. Deze worden met een snel verhardend schuim afgedekt om ze te beschermen tegen rovers.
Op foto 5 (hierboven) is een issus coleoptratus te zien met een parasiet. Waarschijnlijk heeft een sluipwesp een eitje met zijn legboor in het beestje gedeponeerd. En nu eet de parasiet gratis mee, maar hij moet wel eten wat hem voorgeschoteld wordt. Bij deze issus coleoptratus heb ik dit vreemd genoeg al meerdere keren waargenomen.
Het is nog steeds een insect waar we nog veel niet van weten ook al is het geen onbekende omdat hij veelvuldig voorkomt. Wie weet wat we er nog meer ontdekt wordt van deze uitvinder van de tandwielen.
Via onderstaande links kom je bij eerdere columns van Ad Bakker,
Mijt in koninklijk fluweel,
https://deschiedammeronline.nl/artikel/details/mijt-in-koninklijk-fluweel
Natuurlijk gecamoufleerd én met nijptang,
https://deschiedammeronline.nl/artikel/details/natuurlijk-gecamoufleerd-en-met-nijptang
Lees ook het artikel door Ad Bakker over de Boshoek:
https://deschiedammeronline.nl/artikel/details/wha-wing-brug-is-klaar-in-de-boshoek
